Dünya Bankası’nın yayımladığı verilere göre 2050 yılında her on kişiden birinin şehirde yaşaması bekleniyor. Şehirlerdeki nüfus artışı ise daha fazla insanın yüksek binalarda yaşaması veya çalışması ile sonuçlanabilir. Yüksek binaların kullanımının artması giderek artan dış cephe yangınları hakkında daha fazla önlem almaya itiyor.
Imperial College London’ın yaptığı bir araştırma, dış cephe yangınlarına dair önemli veriler ortaya koyuyor. Bu verilere göre son 30 yıl içinde dış cephe yangınlarında yedi kat artış olduğu gözlemlendi. 1990 ve 2018 yılları arasında 59 yangın görülürken bunların 36 tanesinin 2010 yılından sonra meydana geldiği kaydedildi.
Dünya çapında yaşanan dış cephe yangınları korkutuyor
Geçtiğimiz aylarda İtalya’nın Milano şehrinde çıkan yangın dikkatleri çekti. İçinde 70 ailenin yaşadığı 15 katlı binadan çıkan yangının dış cephede kullanılan kaplamanın alev almasından kaynaklandığı belirtildi. Türk Ytong Genel Müdür Yardımcısı Tolga Öztoprak dış cephede çıkan yangınların kaplamada kullanılan malzemelerin yanıcı özellikte olmasından kaynaklandığını söyledi.
Dış cephede çıkan yangınlardan kurtulmak mümkün olsa da insanlar genellikle yangın sonucunda ortaya çıkan zehirli gazlardan zarar görüyor. Bu sebeple dış cephe yalıtımında kullanılan malzemelerin yanmaz olması büyük öneme sahip. Milano’da yaşanan bu felaket akıllara 2017 yılında birçok can alan Grenfell Kulesi yangınını getirdi.
İngiltere’nin Londra şehrinde gerçekleşen yangında toplamda 80 kişi hayatını kaybetti. Gece saatlerinde Grenfell Kulesi’nin dördüncü katındaki bir buzdolabının alev alması sonucu ortaya çıkan yangın hızla açık pencereden dış cepheye sıçradı. Yirmi dördüncü kata kadar çıkan yangın 60 saat yandıktan sonra geriye bir kül yığını bıraktı.
2015 yılında Azerbaycan’ın Bakü şehrinde çıkan yangın sonrasında yapılan araştırmalar yine dış cephe kaplamalarında yanıcı madde kullanıldığını gösterdi. 10 Nisan 2015 tarihinde dokuz katlı binada çıkan yangında 15 kişi hayatını kaybetti. Bu faciadan sonra dönemin Cumhurbaşkanı binaların dışındaki yanıcı malzemelerin sökülmesini talep etti.
Dış cephe yangınları Türkiye’de de sıkça görülüyor. Bu yılın mart ayında İstanbul’un Kartal ilçesinde dershane olarak kullanılan altı katlı binada dış cephe kaynaklı bir yangın gerçekleşti. Daha öncesinde yine İstanbul’un Bağcılar ilçesinde inşaat halinde 20 katlı bir binada dış cephe kaynaklı bir yangın çıkmıştı. 2018 yılında ise Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin dış cephesinde yanıcı malzeme kullanılmasından dolayı 15 katlı binayı alevler sardı.
Dış cephe yangın yönetmeliğinde neler var?
2007 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”’te binaların dış cephelerine ve dış cepheye itfaiye aracının ulaşımına dair maddeler şu şekilde:
● Madde 22:
(1) İtfaiye araçlarının şehrin her binasına ulaşabilmesi için, ulaşım yollarının tamamında itfaiye araçlarının engellenmeden geçmesine yetecek genişlikte yolun trafiğe açık olmasına özen gösterilir. Özellikle park edilmiş araçlar sebebiyle itfaiye araçlarının geçişinin engellenmemesi için, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklere göre, belediye trafik birimleri ile emniyet trafik şube müdürlüğü, normal zamanlarda yolları açık tutmakla yükümlüdür. Bunlar, yangın anında ulaşımın sağlanması için, park edilmiş araçlara veya özel mülkiyete zarar vermeyecek tedbirleri alarak ulaşım yollarını açma yetkisine sahiptirler.
(2) İtfaiye araçlarının yaklaşabildiği son noktadan binanın dış cephesindeki herhangi bir noktasına olan yatay uzaklık en çok 45 m olabilir.
● Madde 27:
(1) Dış cephelerin, yüksek binalarda yanmaz malzemeden ve diğer binalarda ise, en az zor alevlenici malzemeden olması gerekir. Cephe elemanları ile alevlerin geçebileceği boşlukları bulunmayan döşemelerin kesiştiği yerler, alevlerin komşu katlara atlamasını engelleyecek şekilde döşeme yangın dayanımını sağlayacak süre kadar yalıtılır.
● Madde 29:
(3) Duvarlarda iç kaplamalar ile ısı ve ses yalıtımları; en az normal alevlenici, yüksek binalarda ve kapasitesi 100 kişiden fazla olan sinema, tiyatro, konferans ve düğün salonu gibi yerlerde ise en az zor alevlenici malzemeden yapılır. Dış kaplamalar, 2 kata kadar olan binalarda en az normal alevlenici, yüksek bina sınıfına girmeyen binalarda zor alevlenici ve yüksek binalarda ise zor yanıcı malzemeden yapılır.
● Madde 159:
a) Sitenin dış cephesinde düzenlenmiş ve herhangi bir bölümüne yanlardan yatay uzaklık olarak 1.8 m içerisinde kapı ve pencere gibi korunumsuz duvar boşluğu bulunmayan,
b) Birbirlerinden binanın köşegen uzunluğunun en az yarısı kadar uzaklıkta konumlandırılmış ve kullanıcı yükü en yoğun bir kata göre hesaplanmış genişliğe sahip, iç ve dış kaçış merdivenleri ve dış cephede düzenlenen araç rampaları, iki yönlü kaçış mesafelerini sağlamaları kaydı ile kaçış merdiveni olarak kabul edilir.
Dış cepheye yangınlarına çözümler
Yukarıda yönetmelikte geçen maddelerde de belirtildiği gibi dış cephe yangınlarının en önemli nedeni dış cephe kaplamalarında kullanılan yangın malzemelerinin yanıcı özellikte olmaması.
Dış cephede kullanılan yangın malzemelerinin yanıcılık seviyeleri A1, A2, B, C, D, E ve F olarak derecelendirilir. A1 yanmaz malzemeleri temsil ederken F kolay alev alan maddeleri temsil eder. A2 seviyesine örnek olarak cam yünü, taş yünü ve seramik gibi malzemeler örnek verilebilir. Bunların yanında yanmaz boyalar kullanmak da dış cephe yangınlarını önlemekte önemli rol oynuyor.
İçeride oluşan yangının dış cepheye yayılmaması için de belli başlı yöntemler mevcut. Öncelikle katlar arasında yangına dayanıklı 100-150 cm arasında spandrel yüksekliğine ihtiyaç var. Bunun yanında yüksek katlı binalarda yağmurlama sistemi zaruri. Bu şekilde iç hacimde oluşan yangınların dış cepheye yayılması tamamen engellenmese bile yayılması yavaşlatılabilir.
Kaynak:
https://m.bianet.org/biamag/yasam/216189-grenfell-tower-yanginindan-kalanlar
https://www.abdurrahmanince.net/Dis_Cepheler.pdf
https://jag.journalagent.com/tasarimkuram/pdfs/DTJ-46320-REVIEW_ARTICLE-YENIAY.pdf
https://www.gnyapi.com.tr/yangin-yalitimi/
http://www.yangin.org/dosyalar/cephe_yanginlari_ve_yonetmelik.pdf
