Hava yolu taşımacılığında en çok kullanılan kelime olan lojistik; bir ürünün ilk üreticiden son tüketiciye kadar olan sürecindeki nakliye, depolama, gümrükleme, ambalajlama, dağıtım gibi tüm organizasyonları ifade ediyor. Bir başka deyişle lojistik; doğru ürünü, doğru yerde, doğru zamanda, doğru miktarda, doğru şekilde, doğru kalitede ve rekabetçi bir fiyatla sağlamak demek.
Uluslararası hava yolu taşımacılığında IATA lojistik uygulamaları
19 Nisan 1945’te Küba’da, hava taşıyıcıları tarafından kurulan International Air Transport Association (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği) yani IATA; sadece hava yolu şirketlerinin üye olduğu uluslararası bir ticaret kuruluşu. Dünya çapında 50’den fazla ofisi olan ve merkezi Kanada Montreal’de bulunan IATA, yolcu ve kargo taşımacılığındaki ücret ve tarifelerin belirlenmesinde rol oynuyor ve ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) ve diğer uluslararası organizasyonlar ile iş birliği yaparak hareket ediyor. Lojistik firmaları veya acenteler, ihracat veya ithalattaki kargo gönderimlerinde; ambalajlama, işaretleme, belgelendirme ve adreslerin belirtilmesini IATA kurallarına göre yapıyor. IATA üyesi lojistik firmaları veya acenteler; ihracat ve ithalat kargolarında, taşıma sırasında oluşabilecek muhtemel risklere karşı hava yolu nakliyat sigortası yaptırmak durumunda. Tehlikeli madde taşımalarında da GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) gümrük tarifelerinde belirtilen şekilde yapılıyor. IATA; malın hava yolu taşıma koşullarına uygun şekilde hazırlandığına dair olan sertifikayı, ihracat ve ithalatçıya imzalatıyor.
Hız, hava kargonun en büyük avantajı
İş sürecinde hız, güvenlik, kaliteli hizmet bekleyen lojistik firmaları; hava yolu taşımacılığını tercih ediyor. Hava yolu taşımacılığının en önemli avantajı olarak kabul edilen hız faktörü; bozulabilir kargoların piyasa değerlerinin korunmasına, envanter maliyetlerinin azaltılmasına ve taşıma süreci boyunca iletişimin çok daha etkin bir biçimde gerçekleştirilmesine olanak sağlıyor. Son yıllarda gelişen ticari yapılar ve hizmet sektöründeki çeşitlilik, hava kargo taşımacılığındaki beklentinin sadece havaalanından havaalanına teslim etmenin ötesine geçmeye başladı.
Kolay bozulabilen malların, sanayileşmiş ülkelerden gelişen ekonomilerdeki piyasalara ulaşması ancak hava taşımacılığı ile mümkün oluyor. Özellikle aşı gibi yüksek değerli, zaman ve ısıya duyarlı kargoların taşınmasında, hız ve verimlilik açısından hava taşımacılığı önemli bir rol oynuyor. Hava yoluyla canlı hayvanların taşınması da uzun mesafelerdeki ulaşımın en uygun yöntemi.
Hava Yolu Nakliyat Sigortası ve Havayolu Taşıma Senedi
Bir yükün hava yolu ile A noktasından B noktasına taşınması sırasında uğrayabileceği hasar ve kayıpları teminat altına alan bir sigorta bulunuyor. Hava Yolu Nakliyat Sigortası adı verilen bu hizmet, poliçede belirlenmiş olan ve Nakliyat Sigortası Genel Şartlar ve Özel Şartlar kapsamında teminat veriyor.
Hava yolu şirketlerince düzenlenen ve malların taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuza da Havayolu Taşıma Senedi (Airway Bill-AWB) deniyor. Hava yolu kargo taşımalarında kullanılan bir taşıma belgesi olan bu belge üç orijinal nüsha olarak hazırlanıyor ve bir nüshasını yükletene, diğeri alıcıya, bir diğeri de havayolu şirketine veriliyor.
Hava yolu kargo taşımacılığında taraf olan kurumlar:
● Uluslararası Hava Yolu Taşımacılığı Birliği (IATA)
● IATA acenteleri
● Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)
● Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
● Hava yolu taşıyıcıları
● Yer hizmetleri veren kuruluşlar
● Havaalanı işletmeciliği yapan kurumlar
● Lojistik firmaları
● Göndericiler
● Alıcılar
