Yeni bir yatırım yapmak isteyenler ya da bir iş fikri üzerinde yoğunlaşacaklar hangi sektörün kazançlı olduğunu bilmek istiyor. Dünyada ve Türkiye’de 2022 yılının en değerli şirketleri, teknoloji veya teknoloji bağlantılı olanlar arasından sıyrıldı. Dünyanın eve kapandığı dönemde teknolojinin -internet, bilgisayar oyunları, iletişim vb.- ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşıldı. Bu süreçte teknolojideki fırsatları ve kazançları gören milyarder iş adamları da teknoloji bağlantılı şirketlere yatırımlarını artırdı.
Global raporlar ne söylüyor
2022 yılında yayımlanan pek çok rapor, teknoloji şirketlerinin marka değerindeki büyük yükselişi gösterirken teknoloji işi ile uğraşan iş insanlarının servetlerinde de büyük artışlar olduğunu gözler önüne seriyor.
Brand Finance’in Dünyanın En Değerli 500 Markası-Global 500-2022 Araştırması, dünyanın en değerli 10 şirketinden 8'inin direkt teknoloji firması olduğunu veya teknolojiyle bağlantılı işler yaptığını gösteriyor.
Öte yandan Bloomberg Billionaires Index’in “Dünyanın En Zengin İş Adamları” listesine göre ise ilk 10 iş adamından 6'sı doğrudan teknoloji ile bağlantılı işler yapıyor.
Tabii ki bu ilgide büyük şirketlerin satın alma ve yatırım yapma davranışları da etkili oluyor. Örneğin Microsoft'un "Call of Duty" ve "World of Warcraft" gibi oyunlarının yapımcısı Activision Blizzard şirketini 68,7 milyar dolara satın almasının ardından, dünyaca ünlü iş insanı, bilim ve teknoloji yatırımcısı Elon Musk'ın 44 milyar dolara Twitter'ı satın alması gibi.
Sonuçta dünyada doğrudan veya dolaylı teknoloji işi ile uğraşan sektörler, büyük kâr oranları elde ederken teknoloji şirketi sahipleri de en zenginler listelerinde ilk sıralarda.
En çok kazandıran teknoloji
Değerini 355 milyar dolara çıkaran Apple, "Dünyanın en değerli markası" unvanını korudu. Brand Finance’in listesinde Apple'ı sırasıyla diğer dev şirketlerden yaklaşık 350 milyar dolar marka değeriyle Amazon, 263 milyar dolarla Google takip ediyor. Listede ABD'li Microsoft 184,2 milyar dolarla 4'üncü, perakende şirketi Walmart 112 milyar dolarla 5'inci, Güney Koreli Samsung 107,3 milyar dolarla 6'ncı, ABD'li Meta (Facebook) 101,2 milyar dolarla 7'nci, Çinli ICBC 75,1 milyar dolarla 8'inci, Çinli Huawei 71,2 milyar dolarla 9'uncu, ABD'li Verizon da 69,6 milyar dolarla 10'uncu sırada geliyor.
Sektörlerin marka değerleme artış oranına göre sıralaması şöyle:
- Teknoloji yüzde 14,79
- Perakende yüzde 14,39
- Bankacılık yüzde 11,60
- Medya yüzde 10,23
- Telekomünikasyon yüzde 7,20
- Otomotiv yüzde 6,81
- Sigortacılık yüzde 4,27
- Mühendislik ve yapı yüzde 4,02
- Gaz ve petrol yüzde 3,90
Dünyanın en zenginleri teknoloji ile uğraşıyor
Dünyanın en zengin iş adamlarının listesini yayımlayan Bloomberg Billionaires Index verilerine göre listenin tepesindeki ilk 10 iş adamından 6'sı doğrudan teknoloji ile bağlantılı işler yapıyor.
Listeye göre servetini en çok artıran iş adamı Twitter'ın yeni sahibi Elon Musk. Neuralink, Space X ve Tesla gibi doğrudan veya dolaylı olarak teknoloji ile ilgili işler yapan Musk’ın serveti Mayıs 2022 itibarıyla 250 milyar doların üstüne çıktı. Musk Twitter'ı satın aldıktan sonra ünlü iş insanının servetinin yaklaşık 5'te 1'inde sosyal medya şirketinin payı oldu. En zenginler listesinde ilk 10'da yer alan Jeff Bezos, Bill Gates, Larry Page, Sergey Brin ve Steve Ballmer da teknoloji ile ilgilenen iş insanları olarak ön plana çıkıyor.
Türkiye’de e-ticaret ve oyuna yatırım
Türkiye’den teknoloji ve teknoloji bağlantılı işler yatırım alıyor. Startup Centrum’un “2022’de Türkiye’de En Çok Yatırım Alan Startup”ları araştırması raporuna göre 61 girişim, 1,28 milyar dolar yatırım aldı. Bu şirketlerin büyük kısmını bilgisayar oyunları, e-ticaret site ve uygulamaları oluşturuyor.
Getir (768 milyon dolar): Getir, son yatırım turunda 768 milyon dolar yatırımla 11,8 milyar dolar değerlemeye ulaştı ve Türkiye’nin Trendyol’dan sonra Avrupa’da hızlı market ürünleri alanında 10 milyar dolar barajını aşarak ikinci decacorn oldu. Şirket, aldığı bu yatırımla faaliyet alanındaki sınırları aşmayı hedefliyor.
Dreams Games (255 milyon dolar): Dream Games, son olarak aldığı 255 milyon dolar yatırımla değerlemesini 2,75 milyar dolara yükseltti. Türkiye’nin unicorn’larından biri olan Dream Games, 2019 yılında mobil oyun geliştirmek için kuruldu. Şirketin ilk oyunu olan Royal Match, 2021 yılının en çok hasılat yapan mobil oyunlarından biriydi. Oyun aynı zamanda ABD, İngiltere ve diğer önemli pazarlarda da hasılatıyla ilk 10 mobil oyun arasına girdi.
BillionToOne (173,5 milyon dolar): 2016 yılında David Tsao, Oğuzhan Atay ve Sukrit Silas tarafından kurulan Kaliforniya merkezli girişim bu sene ilk yatırım olarak 125 milyon dolar aldı. BillionToOne bu sene toplamda 173,5 milyon dolar yatırıma kavuştu. Hastalıkların hassas bir şekilde teşhis edilmesine odaklanan çözümler sunan BillionToOne, bunu geliştirdikleri moleküler sayma teknolojisi sayesinde yapıyor.
Insider (121 milyon dolar): Yerli yazılım teknoloji girişimi Insider QIA’in liderlik ettiği startup 121 milyon dolar yatırım aldı. Bu yatırımla birlikte Türkiye’nin bir unicorn’u daha oldu. Insider, yapay zeka destekli bir teknoloji girişimi. Şirketlere kullanıcı deneyimi, pazarlama gibi şirket için önemli olan unsurlar hakkında yapay zeka algoritmaları sayesinde yaptığı hesaplamalarla geleceğe dönük raporlar sunuyor.
Spyke Games (55 milyon dolar): Griffin Gaming Partners, Spyke Games’e 5+50 olmak üzere 55 milyon dolar tohum yatırım yaptı. Spyke Games’in toplam değerlemesi yaklaşık 250 milyon dolara ulaştı. Remi Onur, Mithat Madra, Rina Onur Şirinoğlu, Fuat Coşkun ve Barkın Başaran tarafında İstanbul merkezli kurulan Spyke Games’in aldığı bu yatırım Türkiye’de alınmış en büyük tohum yatırım.
KAYNAKLAR
Anadolu Ajansı
Bloomberg
girisimhaberleri.com
