Kuşkusuz bir fikirle yola çıkan ve işini inşa etmek isteyen girişimciler için sermaye çok önemli. Unicorn, decacorn ve hectocorn da bu girişim sermayelerinin değerlenmesini sınıflandırıyor.
Unicorn terimini girişim dünyasına kazandıran iş insanı Aileen Lee. Başarılı iş insanı Lee, 2013 yılında iş dünyasına giren; Bloom Energy, Dollar Shave Club ve Rent the Runway gibi girişimlere yatırım yapan Cowboy Ventures'ın kurucusu.
Mitolojide hayali bir varlık olan tek boynuzlu at Unicorn’u girişimcilere atfeden Aileen Lee, değeri bir milyar doları geçen işletmeler için bu terimi kullanmıştı. Aileen Lee, 2013 yılında ''Welcome To The Unicorn Club: Learning From Billion-Dollar Startups'' (Unicorn Club'a Hoş Geldiniz: Milyar Dolarlık Girişimleri Tanımak)' makalesiyle Unicorn’u girişimci sözlüğüne kazandırdı.
Tek boynuzlu mitolojik at Unicorn, hem firmaların ortada olmayan kazanç hedefine hem de bir milyar dolarlık yatırım miktarına bir gönderme. Unicorn şirket sıralamasında üst sıralardaki işletmeler, değerlemelerini 10 milyar doların üzerine çıkardıklarında “10 boynuz” anlamına gelen “decacorn” olarak tanımlanıyor. 100 milyar dolar ve üzerinde değeri olan işletmelere de “hectocorn” statüsü veriliyor.
Bir Unicorn’un özellikleri
Araştırmalara göre Unicorn girişimlerin neredeyse yüzde 90’ı yazılım sektöründe ve yüzde 10’u ise donanım ve diğer hizmetlerde görülüyor. Unicorn’lar genellikle teknoloji ile eşleştirilse de temelde insan ihtiyaçlarını en iyi şekilde analiz edip son kullanıcıya çözüm sunan girişimlerdir. Unicorn girişimlerin diğer özellikleri de şöyle sıralanabilir:
- - Unicorn girişim, her şeyi değiştiren bir yenilik ortaya koymalı.
- - Unicorn girişimler her zaman kendi sektörlerinde lider olmalı ve bir başlangıç olmalı.
- - İnsanlara yeni bir alışkanlık kazandırmalı ya da son kullanıcı için bir gereklilik ortaya çıkarmalı.
- - Teknolojiden en üst düzeyde yararlanmalı.
- - Unicorn girişimler, tüketicinin hayatını kolaylaştırmak için çözümler sunmalı. Bu sayede tüketicinin günlük hayatının parçası olmalı. En önemlisi uygun fiyatlarla tüketiciye her zaman fırsat sağlamalı.
Türkiye’deki Unicorn girişimler
Mayıs 2020’ye kadar Türkiye’nin Unicorn girişimi yoktu. Ancak 2010 yılında Sidar Şahin tarafından kurulan İstanbul merkezli mobil oyun şirketi Peak Games, 1,8 milyar dolara ABD’li oyun devi Zynga’ya satıldı. İlk Unicorn girişimimiz -satış yapılmış olsa da- böylece doğdu. Ardından Türkiye merkezli teslimat uygulaması Getir, bu yıl içinde kısa aralıklarla aldığı yatırımlarla 7,5 milyar dolar değere ulaştı ve değerini neredeyse üçe katladı. Son olarak da İstanbul merkezli mobil oyun geliştiricisi Dream Games, 115 milyon dolarlık yatırım alarak 1 milyar dolar değerlemeyi aştığını, Unicorn olduğunu duyurdu.
Trendyol ilk decacorn’umuz
E-ticaret platformu Trendyol ise Nisan 2021’de Alibaba’dan 350 milyon dolar yatırım aldı. Şirket değerlemesi 9,35 milyar dolara yükseldi. Yeni yatırımlarla da değerlemesi 16,5 milyar dolara çıktı ve Türkiye’nin ilk decacorn’u oldu.
O dönem Trendyol’un yönetiminden konuyla ilgili açıklama şöyle geldi: “SoftBank Investment Advisers, bölgenin önemli yatırımcılarından ADQ ve Princeville Capital Türkiye'deki ilk yatırımlarını gerçekleştirdi. Yeni yatırım turuyla birlikte Trendyol'un hissedarlık yapısında Asya, Avrupa, Amerika, Orta Doğu ve Türkiye'den önemli yatırımcılar yer almış oldu.”
Dünyada durum nasıl
ABD’de Silikon Vadisi’nde kurulan Apple, Microsoft, Google gibi girişim şirketleri de bugünkü hallerine yatırımcılar sayesinde geldi. 2000’li yıllardan bu yana hızlı büyüyen girişimcilik ekosisteminde 2010 yılından bu yana büyüme katbekat hızlandı. Girişimcilik rüzgârını arkasına alan birçok Unicorn sisteme dahil oldu.
Özel şirketler ve yatırımcı faaliyetleri hakkında pazar bilgisi sağlayan bir iş analitiği platformu ve küresel veri-tabanına sahip CB Insights’ın en güncel verilerine göre şu anda dünyada 700’den fazla Unicorn şirket bulunuyor. Bu şirketlerin toplam değeri ise 2,3 trilyon doları geçti.
Unicorn listesinde girişimlerin faaliyet gösterdiği alanlara baktığımızda zirvenin ilk üçünü ‘fintech’, yapay zekâ, otomotiv/ulaşım sektörleri paylaşıyor. Listede Sao Paulo’dan Pekin’e birçok şehirden girişimin adını görmek mümkün. Silikon Vadisi’nin bulunduğu San Francisco şehri ise 105 girişimle birinci sırada yer alıyor. Beijing ise 54 girişimle ikinci sırada.
Listede özellikle ‘exit’ (bir girişimcinin girişimini satması veya mevcut payını elden çıkarması) yapmadan 1 milyar dolar değere ulaşabilmiş girişimler yer alıyor. Bu nedenle satış yoluyla Türkiye’nin 1 milyar dolar değere ulaşan ilk girişimi Peak Games’in adı listede geçmiyor. Yine aynı listeye göre Apple, Facebook, Alibaba, Google, Tesla, Netflix, Uber, Airbnb, Pinterest gibi şirketler artık decacorn olarak değerlendiriliyor. Onların da sayısı 100’ün üzerinde.
Decacorn ve Hectocorn statüsü
1 milyar dolara ulaşan girişimlerin sayılarının çoğalmasıyla ve değerlerinin daha da artmasıyla yeni bir kavrama daha ihtiyaç duyuldu: ‘decacorn’. Sermayesi 10 milyar doları geçen şirketler için kullanılan decacorn statüsü kapsamında güncel rakamlara göre 30’dan fazla şirket bulunuyor. Aralarında Trendyol’un da bulunduğu bu şirketler ağırlıklı olarak ABD ve Çin’de yer alıyor. Hindistan da ilk 10’da olmasa da e-ticaret portalı Flipkart ile decacorn listesine dahil olmuş durumda.
Zamanla decacorn’un da yetersiz kalması olasılığına karşılık şimdiden yeni bir tanım daha bulundu. 100 milyar dolar değerindeki girişimler de hectocorn statüsünü alacak ancak halihazırda değeri 100 milyar dolara ulaşmış bir girişim bulunmuyor.
KAYNAK:
https://www.cbinsights.com/research-Unicorn-companies
Explodingtopics.com/blog/decacorn-companies
girisimcigazetesi.com/
