Bir süredir üzerinde çalışılan, Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi (Space-Based Solar Power -SBSP) sistemi, kısacası uzaydan güneş enerjisi getirme yöntemi, yenilenebilir enerji ve özellikle de güneş enerjisinin yaygın olarak kullanımı açısından çok önemli sonuçlar doğurabilir. Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi, güneş enerjisinin Dünya'nın yüzeyinden değil, yüksek bir yörünge veya uzay istasyonu gibi bir uzay platformundan elde edildiği bir enerji konsepti.
Kesintisiz enerji sağlayabilir
Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi, potansiyel olarak daha yüksek enerji üretimi, kesintisiz enerji sağlama ve atmosferden kaynaklanan emilim ve dağılma kayıplarını azaltma avantajlarına sahip. Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi şu temel adımları içeriyor:
Uzayda Enerji Toplama: Uzayda geniş bir güneş paneli dizisi veya benzeri bir enerji toplama sistemi, güneş ışığını yakalar ve elektrik enerjisine dönüştürür.
Enerji İletimi: Elde edilen enerji, uzayda kullanılan bir enerji transfer sistemini kullanarak Dünya'ya gönderiyor.
Enerji Karşılaması: Dünya'ya iletilen enerji, karasal bir enerji alıcısı veya enerji toplama istasyonu aracılığıyla alınıyor, ardından elektrik enerjisine dönüştürülerek elektrik şebekesine gönderiliyor. Uzay tabanlı güneş enerjisi, dünyanın yüzeyinden daha fazla ve sürekli güneş ışığına maruz kalma avantajına sahip.
ABD, Avrupa Birliği, Japonya, Çin ve Rusya’nın bu teknolojiye gösterdiği ilgi geleceğin yenilenebilir enerji kaynaklarının güçlenmesine olanak verebilir. Bu konuyla ilgili çalışmalarına devam eden devletlerden ABD, bu yılın yazında uzaydan dünyaya ilk kez güneş enerjisini ışınladı. Avrupa Uzay Ajansı ise Solaris adlı bir keşif programı oluşturdu. Yakın zamanda güneş toplayıcı yapıları yörüngeye oturtarak yeryüzüne enerji iletmenin teknolojik ve ekonomik açıdan ne kadar mümkün olduğu araştırılıyor. Solaris programı Avrupa Birliği’nin 2050 yılına kadar koymuş olduğu sıfır karbon hedefi açısından önemli. Öte yandan Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Dünya'nın 36 bin kilometre üzerinde dolaşacak bir güneş çiftliği planını da duyurdu. Projenin devam ettirilebilmesi için konulan şartlardan biri ise 2025 yılına kadar Uzay Tabanlı Güneş Enerji sistemlerinin uygulanabilirliğinin kanıtlanması. Yine Japonya da uzaydan iletilen güneş enerjisini 2030'ların ortalarında kullanmaya başlamayı planlıyor. İngiltere'de Oxfordshire merkezli teknoloji firması Space Solar isimli şirket ise uzayda güneş enerjisi teknolojisinin karasal eşdeğerlerinden daha fazla yenilenebilir enerji üreteceğini söylüyor. İngiltere’nin de Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi araştırmalarına destek verdiği biliniyor. İngiltere’nin 2023 yılı içinde çeşitli üniversitelere ve teknoloji firmalarına 4,3 milyon pound fon ayırarak bir yarışma başlattığı biliniyor.
Olumsuz yönleri de olabilir
Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi’nin geliştirilmesi gereken yönleri olmakla birlikte olumsuz olarak değerlendirilebilecek olasılıkları da bulunuyor. Uzaydaki enerji toplama ve transfer sistemlerinin karmaşıklığı, maliyeti ve çeşitli teknik zorluklar, bu konseptin uygulanabilirliğini sınırlıyor.
Kurulum maliyeti çok yüksek: Uzay Tabanlı Güneş Enerjisi için kurulum maliyetlerinin oldukça yüksek olabileceği değerlendiriliyor. Yeterli miktarda enerji elde edilebilmesi için gereken yapı ve uydu sayısının sağlanması için yapılacak üretim maliyetlerinin yüz milyarlarca doları geçebileceği düşünülüyor.
Taşıma zorluğu: Sistemlerin uzayda kurulması için birçok mekiğin yörüngeye gönderilmesi ve malzemelerin taşınması özetle binlerce tonluk ekipmanın uzaya taşınması gerekiyor. Bu da ciddi boyutta bir planlama ve hesaplama anlamına geliyor.
Uzay atıkları: Uzay atıkları, mikro meteorlar veya uzay tozu gibi zararlı etkenlerle birlikte güneş radyasyonuna yol açabilme riski taşıyor.
Hasara yol açma riski: Enerjinin dünyaya aktarılmasında büyük miktarda enerjinin dünya üzerinde hasara yol açabilmesi riski de tartışılıyor. Uzay Tabanlı Güneş Enerji sistemlerinin gelecekte silah olarak kullanılması endişesi de var.
Konuya dair araştırmalar başarılı olursa ve sistemin kurulumu gerçekleşip yaygınlaşırsa, on yıllar içinde güneş enerjisi uydularının yörüngeden yeryüzüne büyük miktarlarda enerji göndermesi mümkün olabilir. Bu teknoloji diğer yenilenebilir enerji türlerini de bir şekilde tamamlayabilir ve iklim değişikliğine yönelik çözümün ciddi bir parçası olabilir.
KAYNAKLAR
indyturk.com
thinktech.stm.com.tr
tr.euronews.com
