Ülkeler fosil kaynakların çevreye verdiği zararlardan kaçınmak için yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırdı. Güneş enerjisinden ısı ve elektrik üretimi ile ilgili birçok araştırma yapılıyor ve güneş enerjisinin kullanımı giderek artıyor. Türkiye de coğrafi konumu ve iklim özellikleri sayesinde önemli bir güneş enerjisi potansiyeline sahip.
Dünyada güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar, 1970'lerden sonra hız kazandı. Güneş enerjisinden elektrik üretimi için birden fazla metot olmasına rağmen genel olarak eğilim, güneşten gelen ışığın doğrudan elektriğe çevrildiği fotovoltaik sistem kullanımından yana.
Fotovoltaik teknolojilerin en temel aksamı olan güneş modülleri; güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine çeviriyor. 1839 yılında ilk defa Fransız bilim adamı Edmond Becquerel tarafından ortaya konan fotovoltaik olay, iletken bir sıvıdaki elektrotun ışık yayması ile keşfedilmiş. 1904 yılına kadar bilim insanları tarafından geliştirilen fotovoltaik olay, Einstein tarafından yazılan makalede kuantum açısından ele alınınca daha iyi anlaşılmış. 1954 yılında Bell laboratuvarları tarafından üretilen ilk güneş hücresi ile başlayan güneşten elektrik üretimi ile ilgili çalışmalar sürüyor.
Günümüzde elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanılan güneş modüllerinin yüzey alanları 2,1 metrekare ve güçleri ise 675 Wp değerlerine ulaştı. Güneş modüllerinin bir araya getirilmesi ile birlikte yüksek güçlerde güneş panelleri ve GES tesis edilebiliyor. Günümüz teknolojileri ve kurulumun şekline (sabit sistem, güneşi takip eden sistemler) bağlı olarak 13-25 dönüm büyüklüğündeki bir alana 1 MWe kapasitesinde GES kurulabiliyor. Özellikle, binaların çatı ve cephelerine kurulan GES’ler ile ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi tüketim noktalarında üretilebiliyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakanlığı’nın hazırladığı Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasına (GEPA) göre Türkiye yüzölçümüne düşen ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2 bin 741 saat, ortalama yıllık toplam ışınım değeri ise bin 527,46 kWh/m2. Bu anlamda çevreci enerjiler arasında öne çıkan güneş enerjisi sistewmleri, Türkiye’deki konutlarda da kullanıma uygun boyutlarıyla tercih ediliyor. Evlerde de mini Güneş Enerjisi Santrali (GES) kullanımıyla hem çevreye olan zararı aza indirmek hem de elektrikten tasarruf etmek mümkün.
30/6/2017 tarihli ve 30110 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretimi Başvurularının Teknik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik”te 2023 yılının ocak ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenleme ile değişikliğe gidildi. 10 kilovata kadar çatı tipi (mini) GES projelerinin hayata geçirilmesine ilişkin prosedür değişikliğiyle birlikte, lisanssız üretim başvurularıyla ilgili süreç de hızlandırıldı. Bir anlamda özellikle konutlarda mini GES kurulumu kolaylaştırıldı.
Peki, 10 kilovatlık bir mini GES’in özellikleri neler? Öncelikle 10 kilovatlık bir mini GES 70-80 metrekarelik bir alanı kaplıyor. Özellikle müstakil evlerde mini GES’e yönelim çok büyük. Elbette GES’ler sadece müstakil evlerde değil küçük işletmelerde de kullanılabilir. 10 kilovata kadar tasarruf etmek isteyenler rahatlıkla mini GES yaptırabilir. Bürokratik işlemlerden sistem kurulumuna ve kabul süresine kadar bir GES’in hayata geçmesi maksimum dört ay sürüyor. Yapılacak GES, çatı tipine göre değişiyor. Yapılan yatırım kendisini ortalama 5-6 yılda amorti ediyor. Panellerin ömrü ise 50-60 yıl. GES’ler aynı zamanda 10 yıl devlet garantili.
Güneş enerjisinin kullanım alanları arasında, doğrudan veya dolaylı elektrik üretimi, sıcak su elde edilmesi, alan ısıtma ve soğutma, sanayi kuruluşları için proses ısı enerjisi ve sera ısıtması sayılabilir. Bu sebeple güneş enerjisi çeşitli şekillerde dönüştürülerek kullanılabilir.
Türkiye’de abonelik yeterli
Türkiye’de elektrik abonesi olan her gerçek veya tüzel kişi, lisanssız elektrik üretim tesisi kurabiliyor. Bu kişilerin kendilerine ait en az bir aboneliği bulunması gerekiyor. Aboneliği olmayan kişiler, lisanssız elektrik üretim tesisi kuramıyor. Gerçek ya da tüzel kişi olmayan aboneler de -apartman yönetimi gibi- lisanssız elektrik üretim tesisi kuramıyor.
Dolayısıyla çatılardaki boş metrekareler, güneş panelleriyle değerlendirilip çevreci kaynaktan enerji sağlanırken, hem dağıtım şirketlerine ödenen elektrik faturasından tasarruf edilebilir hem de ihtiyaç fazlası elektrik satılarak gelir sağlanabilir. Üstelik, Kat Mülkiyeti Kanunu dahilinde ana gayrimenkulün ortak elektrik ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla çatı veya cephelerde kurulacak elektrik enerjisi üretim tesisinden üretilen enerjiyi satanların belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme gibi bir yükümlülüğü de olmuyor. Güneş hem sizi hem cebinizi ısıtıyor!
KAYNAKLAR
resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/03/20230302-1.htm
cw-enerji.com
enkoenerji.com.tr
