Halka arzlar, sadece şirketlerin finansal kaynak temini için gerçekleşmiyor. Aynı zamanda kurumsallaşmak ve şirketin marka değerini artırmak için de büyük önem taşıyor. Şirketler yeni yatırımlar gerçekleştirmek ve iş hacmini büyütmek veya imajını sağlamlaştırmak için halka arzı tercih ediyor. 2020 yılı içerisinde gıda ve teknoloji şirketlerinden enerji sektörünün devlerine kadar birçok şirket halka arzını gerçekleştirdi. Halka arzlar, bu alana yoğun ilgi gösteren küçük yatırımcılar için de çok avantajlı oldu ve süreçlere yeni düzenlemeler getirildi. Ekonomistler halka arza katılan yatırımcıların, halka arz edilen şirketlerin araştırma raporlarını, finansal tablolarını, ortaklık yapısı ve yönetim kadrosunu incelemeleri gerektiğini belirtiyor.
Halka arz nedir?
Halka arzda şirketler sermayesini temsil eden hisseleri satışa çıkardığını duyurur ve yatırımcılara hissedar olma imkanı sunar, sahip olduğu tüm varlıkları bölerek hisse senetleri halinde satışa çıkarır. Borsada halka arz ise bir şirketin sermayeye ait paylarının, Borsa İstanbul Pay (BIST Hisse) Piyasası’nda alınıp satılabilmesi için yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışıdır. Bu şekilde yatırımcılar, hisse senedi alarak borsada halka arz olan ve borsada işlem gören şirketlerin varlıklarına ortak olur. Bol ve ucuz para döneminin sonlanması ile birlikte, şirketlerin dış kaynak bulmakta zorlanması halka arzların önem kazanmasına neden olduğu düşünülüyor.
Şirketlerin halka arz yapma nedenleri
Şirketlerin halka arz yapmasının nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Yeni yatırımlara fon sağlamak.
- Faaliyet alanlarını veya kapasitelerini geliştirmek.
- Kredi veya borçlanma olmadan yatırım yapabilmek.
- Hisselerinin Borsa İstanbul’da işlem görmesini sağlamak.
Halka arz işlemiyle birlikte şirketlerin, mali yapılarının güçlendiğinin; finansman, prestij ve değer artışı sağladığının da altını çizelim. 2020 yılında halka arz edilen ve yıl bitmeden edilecek olan şirketler arasında Çan Kömür ve İnşaat, Aydem Yenilenebilir Enerji, Başkent Doğalgaz, Limak Yatırım Holding, Zorlu Yenilenebilir Enerji, Selva Gıda, Şeker GYO bulunuyor. 2021 yılında da halka arz edilen şirket sayısının yüksek olacağı öngörülüyor.
Halka arz kurallarına gelen düzenlemeler
Ekonomistlerden aldığımız bilgilere göre son dönemdeki halka arzlara olan bu yoğun ilgi ve halka açılacak şirketin arz edeceği hisse miktarının sınırlı olması, yatırımcıların talep ettikleri miktarların gerçekleşme oranlarının çok düşük olmasına neden oluyor. Buna kendince çözüm bulmaya çalışan bazı yatırımcılar, önceleri aynı halka arza birden fazla bankadan hesap açtırarak ve parasını o hesaplara bölerek başvuru yapmaya başlamıştı. Bu işlemin amacı, talebinin her hesaptan belli bir miktarda karşılanması ve toplam işlem adedini çoğaltmaktı. Yatırımcılar bunda başarılı oldu ancak son dönemde bu konuya bir düzenleme geldi. Artık başvurularda T.C. kimlik numarası takip edilecek ve yatırımcı ne kadar farklı kurumdan başvuru yaparsa yapsın sadece biri geçerli olacak.
Bunun üzerine halka arz izahnamelerinde geçen “minimum bir hisse karşılanma veya alma” maddesini kullanmayı akıl eden yatırımcılar; bir kurumdan 100’lerce veya binlerce hisse başvurusu yapmaya başlayarak “her bir başvuru minimum bir lot” kuralını karşılamaya başladı. Yapılan son düzenlemelerde bu konunun da önüne geçmek amaçlandı ve bir yatırımcı sadece bir tek başvuru yapabilir kuralı getirildi. Ekonomistler bu kuralı, “Eğer yatırımcı birden fazla yaparsa da en yüksek miktardaki başvurusu geçerli kılınacak” şeklinde açıklıyor.
Halka arza olan ilgi devam edecek mi?
Her ne kadar yatırımcılar, taleplerinin karşılanma oranlarının çok az oluşundan şikayet etse de halka arzlarda, halka arzın başarısı ve talep miktarlarının karşılanma oranı arasında ters bir orantı bulunuyor. Yani yapılan talebe ne kadar az hisse gelirse, hisse işleme başladığında fiyatının performansı o kadar yukarı giderek kendisini gösteriyor. Ekonomistler, halka arza olan yoğun ilginin ne kadar sürebileceği hakkında şu an için net bir bilgi veremiyor. Ancak hisse senetleri piyasası olumlu seyretmeye devam ettikçe ve şirketler ihtiyaçları olan kaynak için daha cazip bir yol bulmadığı müddetçe, bu ilginin devam etme olasılığı yüksek görünüyor.
