Gezegenimiz iklim krizinin olumsuz etkileriyle boğuşuyor. Bu mücadele o kadar ciddiyet kazandı ki hem ekonomileri hem de insanların psikolojik dünyasını etkiliyor. Bir süredir ‘eko-anksiyete’ isimli yeni bir kavramı konuşuyoruz. Araştırmacılar, değişen iklim koşullarının insanlarda; stres ve kaygı bozukluğu, endişe, depresyon gibi doğrudan etkileri olduğuna değiniyor. İnsanlar, içinde bulunduğu çevresel felaketler sebebiyle, kendisinin ve ailesinin geleceğinden endişe duyuyor.
İklim krizinin psikolojik etkileriyle birlikte ekonomik ağırlığı da gün geçtikçe artıyor. Örneğin, Almanya ve Belçika'da son yıllarda iklim krizi nedeniyle yaşanan seller hem çok daha ölümcül hem de maliyetli oldu. Avustralya merkezli mühendislik ve çevre danışmanlık firması GHD'nin raporuna göre sadece 2021'de dünya genelinde 100 milyon insan sel, fırtına ve kuraklıktan etkilendi. Kısa süre önce geride bıraktığımız 2022 yazında da dünya genelinde iklim değişikliği sebebiyle yaşanan üzücü gelişmeler söz konusu.
Bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:
Alp buzulları eriyor: 2022 yazında, Alp buzullarında gözle görülebilen bir erime olduğu kaydediliyor. İsviçre merkezli buzul izleme ağı Glamos, Morteratsch buzulunun günde beş santimetre kalınlık kaybettiğini kaydediyor.
Kuzey Buz Denizi eriyor: Diğer taraftan Kuzey Buz Denizi’ndeki buz tabakası günden güne eriyor. Araştırmalara göre Kuzey Kutbu’ndaki sıcaklıklar dört kat daha hızlı artıyor. Bu artış, buzulların son 18 yılda hacminin 3’te 1’ini kaybettiğini gösteriyor. Yazık ki öngörülere göre, tüm buzulların erimesi durumunda mevcut okyanus seviyeleri 65 metre kadar yükselecek. Dünya nüfusunun kıyılarda yaşayan yüzde 44’lük bölümü tehdit altında.
Avrupa’da son 500 yılın kuraklığı: Avrupa Birliği Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi (JRC) uzmanları, Avrupa’nın son 500 yılın en kurak dönemini geçirdiğini duyurdu. Merkezin hazırladığı “Avrupa’daki Kuraklık Ağustos 2022” raporuna göre, AB topraklarının yüzde 47’si ‘uyarı verici’ bir kuraklıkla karşı karşıya. Temmuz ayında İspanya, Portekiz, Almanya, Fransa ve İngiltere’de termometreler 40 dereceyi gösterdi. Bu rekor bir sıcaklık. Aşırı sıcaklar ve kuraklık, tarımı da vurdu.
Su rezervleri alarm veriyor: Çin’in en büyük akarsuyu olan Yangzı Nehri’nde, 157 yılın en düşük su seviyesi ölçüldü. ABD, en büyük su rezervlerinden olan Mead Gölü’nde su seviyesi düşünce, kısıtlamaları devreye aldı. Almanya’daki Ren Nehri’nin su seviyesi ciddi oranda düştü. İtalya’da ise, kuraklık nedeniyle ülkenin en uzun nehri Po, çekildi.
Seller ve yangınlar: Bu yaz, İspanya, Portekiz, Fransa, Yunanistan ve İngiltere’nin farklı bölgelerinde çıkan yangınlarda binlerce hektar alan küle döndü. Avrupa’da bu yıl yangın sayısı son 15 yıldaki ortalamanın 4 katı oldu. Dünya yangınlarla birlikte sellerle de boğuştu bu yaz. Özellikle, Hindistan, Pakistan, Bangladeş, İran ve Avustralya’da heyelan ve sel nedeniyle maddi ve manevi ciddi zarar yaşandı.
Su felaketleri mercek altında
Yangınlar, seller ve heyelanlarda zarar gören Avustralya’da faaliyetlerini yürüten mühendislik ve çevre danışmanlık firması GHD, iklim krizinin etkileri konusunda suyun sebep olduğu risklere odaklandı. GHD, bu amaçla, su riskinin küresel çerçevede yaratacağı maliyete ilişkin “Aquanomics” başlıklı bir rapora imza attı. Raporda, yoğunlaşan iklim krizinin daha aşırı su olaylarına neden olduğu, bu olayların topluluklara her anlamda zarar verdiği ifade edildi. Raporun verilerine göre, sadece 2021 yılında dünya genelinde 100 milyon insan, sel, fırtına ve kuraklıktan etkilendi. Raporda, 2022-2050 yılları arasına dair bir öngörüde bulunulup, sel, kuraklık ve fırtınalardan kaynaklanan su riski nedeniyle küresel ekonomide 5,6 trilyon dolar zarar yaşanacağı kaydedildi.
Su sektörü değişime öncülük edebilir
Dünyanın dört bir yanında toplulukların artan iklim olaylarının etkisini ciddi anlamda hissettiğine dikkat çekilen raporda, hızla harekete geçilmesi gerektiği vurgulanıyor. Raporda, su sektörünün değişime öncülük etme fırsatı ve refleksine sahip olduğu da belirtiliyor. Bunun, daha fazla yatırım, inovasyon ve entegre su yönetimiyle mümkün olabileceği söyleniyor.
Risk eşitsizliği söz konusu
Suyla ilgili afetlerin insanlar ve topluluklar üzerindeki sosyal etkisinin özellikle nüfusun en yoksul ve savunmasız kesimleri için çarpıcı olabileceği uyarısı da var. Bu afetlere maruz kalma ve kırılganlık seviyeleri de konuma ve gelirlere bağlı olarak ülkeler arasında büyük farklılıklar gösterebiliyor.
Raporda, su riskinin dünya genelinde eşit olmayan bir şekilde yayıldığına özellikle dikkat çekiliyor. Mevcut kayıpların ya da beklenen zararların, bir bölgenin halihazırdaki altyapısının durumu, yerel coğrafi ve iklim özellikleri, bölgede öne çıkan endüstriler, mevcut hükümet politikaları gibi faktörlere bağlı olarak ülkeye ve hatta bölgeye göre değiştiği kaydedildi.
Raporda, su riski yaşayan ve yaşaması olası olan bazı ülkelerle ilgili veriler de dikkat çekiyor. Örneğin, Filipinler'de 2050'ye kadar gayrisafi yurt içi hasılada (GSYH) ortalama yıllık yüzde 0,7'lik, Avustralya için yüzde 0,6, ABD için yüzde 0,5, Çin ve Kanada için yüzde 0,2, İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri için yüzde 0,1 oranında kayıp tahmini yapılıyor.
KAYNAKLAR
AA
GHD “Aquanomics” Raporu
Avrupa Birliği Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi (JRC) “Avrupa’daki Kuraklık Ağustos 2022” araştırması
