Mega yattan gulete…
Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği’nin açıklamasına göre ülkemiz tekne üretimi konusunda dünyada üçüncü sırada yer alıyor. İstanbul Gebze, Tuzla, Ayvansaray’da bulunan başarılı tekne üreticileri; yat, mega yat, motor yat, yelkenli, gulet, sürat teknesi, sandal, balıkçı teknesi, gezi teknesi gibi birçok farklı imalat yapıyor. Dünyanın dört bir yanındaki ülkelere satış yapan bu Türk firmalarının en önemli özelliği ise üstün kalitede el işçiliği ve el imalatı yapmaları. Ayrıca ülkemizde kişiye özel yatlar tasarlayan ve üreten, bu konuda da dünyaca bilinen firmalar mevcut.
Gemi üretimini de kapsayarak ülkedeki tekne ve yat üretiminin yıldızının parladığını söyleyebiliriz. Öyle ki sektörün ihracat konusunda da bir başarısı bulunuyor… Gemi Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cem Seven 2021 yılının nisan ayında Türk Deniz Medya’ya verdiği röportajda, gemi ve yat sektörünün ülkede en çok ihracatı yapılan üçüncü sektör olduğunu açıkladı.
Tekne üretimi için deniz şart değil!
Denizi olmayan Manisa, Denizli, Eskişehir, Bursa, Van gibi şehirlerde tekne imalatı yapan firmalar ve girişimciler hakkında biraz bilgi verelim:
● Manisa’da yaşayan, hobi olarak ahşap sandalye ve masa üreten Nur Ülker; 2019 yılında bir ekip kurup elleriyle tur teknesi üretti.
● Denizli’de ise bir girişimcinin 1,1 milyon euro yatırımla kurduğu tersane, üç bin metrekarelik bir alanda bulunuyor. Arsen Lorenzo Denizcilik adındaki firma, siparişle tekne ve yat üretimi yapıyor.
● 1984 yılından beri Avrupa standartlarına uygun ve CE sertifikasına sahip fiber tekneler üreten Bursa’daki Yerliyurt Marin, yurt içi ve yurt dışında satış gerçekleştiriyor. Firma 3,75-7 metre arasında, 19 farklı model fiberglas tekne imalatı yapıyor.
● Geçtiğimiz yaz, Van’daki İş Geliştirme Merkezi’nde otomatik kepenk gibi ürünler imal eden bir firmanın ürettiği yat da çok konuşuldu. Önceki yıllarda da denizcilik işiyle uğraşan ve fiber yat üreten, Van depremi sonrasında ise faaliyetlerini durdurup sektör değişikliği yapan firma, 2021 yılının mart ayında tekrar üretime başladı ve ilk kez alüminyum yat üretti.
● Hollanda, Norveç, İtalya, İspanya ve Fransa için tekne üretimi yapan Esmarin’in yeri ise Eskişehir’de bulunuyor. Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’ndeki şirket, 3-24 metre arasında değişen tekneler imal ediyor. Daha önce Muğla Dalaman’da faaliyet gösteren firma, 2007'de başlayan Porsuk Çayı'nda gezi amaçlı kullanılmak üzere yapılacak tekne projesi nedeniyle Eskişehir’e taşındı ve üretimini sürdürüyor.
Tekne tercihleri ve fiyatları
Tekne ve yat üretirken genellikle ahşap, alüminyum, sac ve fiber malzemeleri kullanılır. Bu malzemelerle yapılan teknelerin de kendine özgü avantajları bulunur. Örneğin ahşap tekneler dayanıklı, alüminyum tekne hafif, sacdan üretilmiş tekne uzun ömürlü, fiber tekneler ise uygun maliyetlidir. Tekne seçimini bu maddelerin avantaj ve dezavantajlarını düşünerek yapmak gerekir.
COVID-19 salgınıyla değişen tercihler ve akışkanlıklar nedeniyle, tekne üretimlerinde de artış söz konusu. Tabii ki bu ilgi ve üretim artışı, fiyatlara da yansımış durumda. Genellikle yaz ayları öncesinde artış gösteren tekne ve yat fiyatları, son yıllardaki ham madde ve döviz faktörleri sonucunda biraz daha yükseldi. Pandemiyle birlikte fiber teknelerin çok talep gördüğünü söyleyen uzmanlar, ikinci el tekne satışlarının ve tekne kiralamalarının arttığını söylüyor. İkinci el fiber tekneler 40 bin TL civarında bulunabilirken sıfır teknelerin fiyatı genellikle 60-500 bin TL arası değişiyor. Yat fiyatları da 500 bin-3 milyon TL arasında. Süper ve mega yatlar ise bu fiyatlara yakın bile değil. Dünyanın en pahalı yatlarının 150 milyon-1,9 milyar dolar arasında olduğunu belirtmeden geçmeyelim.
