Türkiye’nin limanları ihracat ve ithalat bağlamında küresel ekonominin önemli durakları arasında bulunuyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da kısa bir süre önce İngiltere’nin önde gelen haber portallarından Lloyd’s List’in “Dünyadaki İlk 100 Liman 2024 Raporu”na dikkat çeken bir açıklama yaptı. Böylece listede yer alan dört Türk limanının başarısı öne çıktı.
Raporda, 2023 yılında dünyada yüksek miktarda konteyner elleçleyen ilk 100 liman yer alıyor. Listede Türkiye’nin limanlarından Ambarlı Limanı 64’üncü, Kocaeli Limanı 85’inci, Mersin Limanı 91’inci ve Tekirdağ Limanı ise 100’üncü sırada bulunuyor. Türk limanları sıralamada 2022 yılına göre de yükselişte. 2022 yılında 74’üncü sırada bulunan Ambarlı Limanı’nın 10 sıra yükseldiği, 2022 yılında 89’uncu sırada bulunan Kocaeli Limanı 85’inci sıraya, 92’inci sırada bulunan Mersin Limanı da 91’inci sıraya çıktı. Tekirdağ Limanı ise sırasını korudu.
Listeden yola çıkarak incelendiğinde, 2023'te Türkiye’nin deniz ticaretinin büyümesiyle birlikte limanların tamamında elleçlenen konteyner miktarı bir önceki yıla göre yüzde 1,5 artarak 12 milyon 556 bin 401 TEU olarak gerçekleşti. En fazla konteyner elleçlemesi ise Ambarlı Bölge Liman Başkanlığı idari sınırlarında oldu. 2023 yılında Ambarlı Bölge Liman Başkanlığı sınırlarında faaliyet gösteren liman tesislerinde toplam olarak 3 milyon 170 bin 430 TEU konteyner elleçlendi. Ambarlı Limanı’nın konteyner elleçleme miktarı, 2023'te Türkiye’nin deniz ticaretiyle doğru oranda büyüyerek dokuz yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Böylece Ambarlı Limanı’nın konteyner elleçleme miktarı bir önceki yıla göre yüzde 10,6 artış gösterdi. Ambarlı Bölge Liman Başkanlığı liman tesislerinde elleçlenen konteynerlerin yüzde 69,7’si dış ticarette taşınan konteynerler, yüzde 26,7’si transit yükler ve yüzde 3,6’sı da kabotajda taşınan yüklerden oluştu.
Kocaeli Bölge Liman Başkanlığı idari sahasındaki elleçleme hacminde de artış yaşandı. Konteyner elleçleme miktarı, 2023 yılında önceki yıla göre yüzde 4,8 arttı. Bu artış sayesinde Kocaeli Limanı, 2022 yılını baz alan “Dünyadaki İlk 100 Liman Raporu”nda, 89’uncu sırada yer alırken 2023 yılında 85’inci sıraya çıktı. Kocaeli Liman Başkanlığında ise konteyner elleçleme miktarı ise 2023 yılında 2 milyon 159 bin 160 TEU olarak gerçekleşti.
Rapordan süzülen bazı tespitler
Raporda dikkat çekilen bazı noktalar söz konusu. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Dünyanın önde gelen konteyner limanları, 12 aylık dönemde art arda ikinci kez sessiz bir hacim artışı kaydetti.
- 2022'nin liman performansları 685,2 milyon TEU'dan 690,3 milyon TEU'ya ulaştı. Büyüme rakamı bir önceki yıla göre yüzde 1,7 düşüş gösterdi.
- Sıralamada pandemi sonrası ilk 20 sıralama pek değişmedi.
- 2023 yılı boyunca büyümede öncü payın yoğunlaştığı yerler Çin büyük limanları oldu. Çin'in devasa ihracat merkezlerinde ticaret faaliyetleri, pandemik önlemlerin kaldırılmasıyla hareketlendi.
- Orta Doğu'da da bölgenin limanlarında ekonomileri çeşitlendirmeye yönelik ortak çabalar, konteynerle ticarete güçlü talep sağlamaya devam etti.
- ABD terminallerindeki üretimin önemli aksaklıkları telafi edildi.
- Avrupa limanları ise 2023'ü yılın başlangıcından daha kötü tamamladı. Kıtada enflasyonist baskılar, yüksek faiz oranları ve Ukrayna'daki savaşın ekonomik etkileri sürüyor.
Limanlar, dünya ticaretinde kritik bir rol oynuyor. Küresel ticaretin büyük bir kısmı deniz taşımacılığı ile gerçekleştiriliyor. Dünya ticaretinin kesintisiz biçimde işlemesi, tedarik zincirlerinin korunması ve ülkeler arası ekonomik ilişkilerin güçlenmesi açısından limanların sağlıklı biçimde devrede olması ise hayati bir öneme sahip. Türkiye limanlarının ise bu küresel ağda yerlerini güçlendirmesi, Türkiye ekonomisi açısından sevindirici.
KAYNAKLAR
