Pandemi Ar-Ge çalışmalarını hızlandırdı
Covid-19 pandemisiyle birlikte otomotiv ve tekstil gibi sektörlerdeki durağanlaşmanın aksine yazılım, sağlık, gıda ve kimya sektörlerinde büyük bir sıçrama yaşandı. Uzaktan çalışmaya da elverişli olan bu sektörlerde büyük çıkışların arkasında, yapılan Ar-Ge çalışmaları yatıyor.
Pandemi boyunca Ar-Ge çalışmalarının önemi ve teknolojik rekabetin gücü daha belirgin şekilde ortaya çıktı. Bu alanlarda gelişme gösteren sektörler de bir adım önde. Pandeminin başlangıcında Ar-Ge’ye yatırım yapmaya çekinen çoğu şirket zamanla yön değiştirerek yatırımlarına bu yönde ağırlık vermeye başladı. Özellikle ihracat yapan şirketler, uzun süre kapıları kapalı olan Çin’in yerine bir alternatif olarak çıkma amacıyla büyük Ar-Ge yatırımları yaptı. Tüm bunların sonucunda çoğu şirket hem kriz hem de ticari rekabetle üretim olmadan yarışmanın mümkün olmadığını gördü.
Merkezi yönetim 2021 yılı için Ar-Ge alanına 18 milyar 339 milyon TL bütçe ayırdı
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamaları 2020 yılına kıyasla dokuz milyar üç milyon artış göstererek toplamda 54 milyar 957 milyon TL’ye ulaştı. Bu harcamalarla birlikte Ar-Ge harcamalarının, beş trilyon 46 milyar 883 milyon TL değerindeki gayrisafi yurt içi hasıladaki payı yüzde 1,09 oldu. 2019 yılında Ar-Ge harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıladaki payı yüzde 1,06 idi. Merkezi yönetim bulunduğumuz yıl içi Ar-Ge çalışmalarına ve hibe programlarına on sekiz milyar 339 milyon TL değerinde bütçe ayırdığını duyurdu.
Destek programları ve patent başvurularında artış var
Ar-Ge destekleri yalnızca parasal hibelerden oluşmuyor. Bunun yanında vergi indirimleri ya da vergi muafiyetleri gibi Ar-Ge destekleri de mevcut. TUBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Ajansları ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İŞKUR gibi merkezler parasal hibe veren başlıca kurumlar arasında. AR-GE Faaliyetleri Destekleme Kanunu, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve özel kanunlar kapsamında ise vergi indirimi ve muafiyeti gibi teşvikler sağlanıyor.
TÜBİTAK, 2020 yılında özel sektöre, akademiye ve bilim insanlarına bir milyar 901 milyon TL destekte bulunurken 2021 yılında yaklaşık bir milyar 300 milyon TL destekte bulundu. TÜBİTAK’ın tüm desteklere ayırdığı bütçe ise iki milyar 590 milyon TL. Özellikle pandemiden sonra desteklerini artıran ve ihtiyaçlara yönelik çalışmalar yapan kurum, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında da destekte bulundu. Bu bağlamda öncelik kazanmış konular arasında çevre ve biyolojik çeşitlilik, iklim değişikliği; temiz, erişebilir ve güvenli enerji yer alıyor.
Türk Patent ve Marka Kurumu’na 2020 yılında toplam 18 bin 705 adet patent başvurusu yapılırken bunların büyük çoğunluğunun sağlık sektöründe olduğunu vurguladı. Avrupa Patent Ofisi (EPO) verileri de benzer şekilde patent başvurularının büyük bölümünün medikal teknolojiler üzerine olduğunu açıkladı. EPO’ya yapılan medikal teknoloji alanındaki başvuruların sayısı 14 bin 295 olarak açıklandı. 2021 yılında ise yerli marka başvuruları 2020 yılının ilk altı ayına kıyasla yüzde 37 artarak 87 bin 922 başvuruyu buldu.
Ar-Ge’de Tübitak tarafından öncelikli olan sektörler
TÜBİTAK tarafından Ar- Ge’de öncelik verilen sektörler bilgi ve iletişim teknolojileri, enerji, tarım ve gıda, makina imalat, otomotiv ve sağlık olarak belirlendi. Bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe büyük veri ve veri analitiği başlığı altında toplamda altı konuya verilirken kuantum teknolojilerii alanında sadece bir konuya öncelik verildi. Sağlık sektöründe sağlıkta dijital teknolojiler konulu projeler ön plandayken Makina İmalat sektöründe Robotik ve Mekatronik Sistem Teknolojileri yedi farklı konu ile öne çıkıyor. Otomotiv sektöründe malzeme teknolojileri; Tarım ve Gıda sektöründe gıda işletme ve üretim teknolojileri; Enerji sektöründe ise enerji verimliliği ön planda.
2021 yılında Ar- Ge çalışmaları öne çıkan ülkeler
Unesco İstatistik Enstitüsü farklı ülkelerdeki Ar-Ge çalışmalarına yapılan harcamalar üzerine bir çalışma yaptı ve ilk on ülkeyi belirledi. Buna göre Amerika Birleşik Devletleri 476,5 milyar dolar ile birinci sırada, Çin 370,6 milyar dolar ile ikinci sırada yer alıyor. Geri kalan ülkelerin harcamaları ise şu şekilde: Japonya 170,5 milyar dolar; Almanya 109,8 milyar dolar; Güney Kore 73,2 milyar dolar; Fransa 60,8 milyar dolar; Hindistan 48,1 milyar dolar; Birleşik Krallık 44,2 milyar dolar; Brezilya 42,1 milyar dolar ve Rusya 39,8 milyar dolar harcadı. Verilere göre ilk iki sıradaki ABD ve Çin’in Ar-Ge çalışmalarına ayırdığı bütçe tüm dünyada Ar-Ge alanına ayrılan bütçenin neredeyse yarısına denk geliyor.
Kaynak:
https://www.resmigazete.gov.tr/
https://www.ekonomist.com.tr/
https://www.tubitak.gov.tr/
https://www.weforum.org/
https://ec.europa.eu/
https://www.bloomberght.com/
https://data.tuik.gov.tr/
