Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, 2021 yılının Kasım ayına dair konteyner ve yük istatistiklerini yayımladı. 2021 Kasım’ında limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, 2020 Kasım’ına göre yüzde 3,6 oranında artarak 1 milyon 66 bin 534 TEU** oldu. Ocak-Kasım 2021 döneminde limanlarda elleçlenen konteyner miktarı, 2020 Ocak-Kasım dönemine göre yüzde 7,3 oranında artarak 11 milyon 344 bin 745 TEU'ya ulaştı.
Limanlarda elleçlenen dış ticarete konu konteyner miktarı, kasımda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,5 oranında azalarak 776 bin 475 TEU oldu. Öte yandan ihracat amaçlı konteyner yüklemeleri, 2020 Kasım’ına oranla yüzde 6,1 oranında azalarak 376 bin 605 TEU, ithalat amaçlı konteyner boşaltmaları ise yüzde 1,1 oranında bir artışla 399 bin 871 TEU olarak gerçekleşti.
Kasım 2021’de limanlardaki ihracat amaçlı konteyner yüklemesinde başı 35 bin 523 TEU ile Mısır'a giden konteynerler çekti. Bu yüklerin yüzde 83,6'sı (29 bin 690 TEU’su) yabancı bayraklı gemilerle taşındı. Mısır'ı sırasıyla 33 bin 963 TEU ile İspanya'ya ve 31 bin 966 TEU ile Yunanistan'a yapılan konteyner yüklemeleri izledi.
Kasım 2021’de limanlarda ithalat amaçlı konteyner boşaltmasında ilk sırada 64 bin 87 TEU ile İsrail'den gelen konteynerler yer aldı. Bu yüklerin yüzde 94,3'ü (60 bin 416 TEU'su) yabancı bayraklı gemilerle taşındı. İsrail’i sırasıyla, 59 bin 448 TEU ile Mısır’dan ve 50 bin 408 TEU ile Yunanistan’dan gelen taşımalar takip etti.
Geçen ay limanlarda elleçlenen dış ticarete konu 776 bin 475 TEU konteynerin yüzde 9,9'u Türk bayraklı gemilerle taşındı.
Elleçlenen yük miktarı yüzde 6,5 arttı
Limanlarda elleçlenen yük miktarı 2021 Kasım’ında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,5 oranında artarak 43 milyon 447 bin 776 ton oldu. Ocak-Kasım 2021 döneminde ise limanlarda elleçlenen yük miktarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,6 oranında artarak 477 milyon 512 bin 843 ton olarak gerçekleşti.
2021 Kasım ayında limanlarda gerçekleştirilen ihracat amaçlı yükleme miktarı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,4 oranında azalma kaydederek 12 milyon 124 bin 363 ton, ithalat amaçlı boşaltma miktarı ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,4 oranında artış kaydederek 19 milyon 369 bin 180 ton oldu.
Ocak-Kasım döneminde dış ticaret amaçlı deniz yolu taşımacılığında elleçlenen toplam yük miktarı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,3’lük artışla 350 milyon 278 bin 240 ton olarak kaydedildi.
Ham petrol yük cinsi ilk sırada
2021 Kasım ayında limanlarda 7 milyon 282 bin 548 ton ham petrol elleçlemesi gerçekleşti. 2020 Kasım’ında ham petrol elleçlemesi 2 milyon 385 bin 910 ton olmuştu. Ham petrol, 522 bin 301 tonluk artışla bir önceki aya göre elleçleme miktarlarında yüzde 7,7’lik artışla en fazla artış gösteren yük cinsi oldu. Bu yük cinsini sırasıyla, 285 bin 838 ton artış ile LNG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) ve 248 bin 759 ton artış ile mısır yük cinsleri takip etti. 268 bin 828 tonluk düşüşle bir önceki aya göre elleçleme miktarı en çok azalan yük cinsi ise demir cevheri ve konsantreleri oldu. Bu yük cinsini sırasıyla, 214 bin 407 tonluk düşüş ile motorin ve 208 bin 863 tonluk düşüş ile rulo sac yük cinsi takip etti.
İthalatta Rusya, ihracatta İspanya ilk sırada
Kasım 2021’de deniz yoluyla yapılan dış ticarette en fazla yük elleçlemesi 4 milyon 658 bin 113 tonla Rusya’ya yapılan taşımalarda kaydedildi. Rusya'yı sırasıyla 2 milyon 581 bin 657 ton ile ABD, 1 milyon 887 bin 220 ton ile Mısır takip etti.
Bu yılın kasım ayında deniz yolu ile yapılan ihracatta ise en fazla yük elleçlemesi 1 milyon 166 bin 330 ton ile İspanya'ya yapılan taşımalarda gerçekleşti. Bunu, 1 milyon 133 bin 217 ton ile İtalya ve 957 bin 167 ton ile ABD takip etti.
İthalatta ise en fazla yük elleçlemesi, 4 milyon 357 bin 414 ton ile Rusya'dan yapılan taşımalarda oldu. Rusya'yı sırasıyla 1 milyon 624 bin 490 ton ile ABD'den ve 1 milyon 412 bin 850 ton ile Irak'tan yapılan taşımalar izledi. Rusya’dan gelen yüklerin 152 bin 743 tonu (yüzde 3,5’i) Türk bayraklı gemilerle, 4 milyon 204 bin 671 tonu ise (yüzde 96,5’i) yabancı bayraklı gemilerle taşındı.
Öne çıkan diğer istatistikler
10 liman başkanlığı yükü sırtladı: 2021 Kasım’ında 38 liman başkanlığının idari sınırlarında faaliyet gösteren liman tesislerinde yük elleçlemesi gerçekleşti. En fazla yük elleçlemesi gerçekleşen ilk 10 liman başkanlığında toplam 36 milyon 699 bin 170 ton yük elleçlendi. Bu rakam limanlarımızda elleçlenen toplam yükün yüzde 84,5’i demek.
Transit yük taşımaları yüzde 24,9 arttı: 2021 yılı Kasım ayında limanlarda denizyolu ile yapılan transit yük taşımaları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,9 artarak 7 milyon bin 458 tona ulaştı. Kasım 2021’de kabotajda taşınan yük miktarı 4 milyon 952 bin 775 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,1 oranında azalma gösterdi.
En fazla yük elleçleme Aliağa’dan: 2021 yılı Kasım ayında Aliağa Liman Başkanlığı idari sınırlarında faaliyet gösteren liman tesislerinde toplam 6 milyon 775 bin 280 ton yük elleçlemesi gerçekleşti. Aliağa Liman Başkanlığı idari sınırlarında elleçlenen yüklerin, 5 milyon 800 bin 972 tonunu (yüzde 85,6’sını) dış ticaret yükleri, 945 bin 253 tonunu (yüzde 14’ünü) kabotaj yükleri ve 29 bin 55 tonunu ise (yüzde 0,4’ünü) transit yükler oluşturdu. Aliağa Liman Başkanlığını sırasıyla; 6 milyon 476 bin 720 ton ile Kocaeli Liman Başkanlığı ve 5 milyon 589 bin 722 ton ile İskenderun Liman Başkanlığı takip etti.
Türk bayraklı gemilerin oranı yüzde 7,4: Kasım ayında limanlarda elleçlenen dış ticarete konu 31 milyon 493 bin 543 ton yükün yüzde 7,4'ü Türk bayraklı gemilerle taşındı. Kasım ayında Türk bayraklı gemiler ile taşınan yük miktarı 2 milyon 333 bin 559 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,8 oranında azaldı. Yabancı bayraklı gemiler ile taşınan yük miktarı ise 29 milyon 159 bin 984 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,2 oranında arttı.
Sıvı dökme yük miktarında yüzde 17,2 artış: Limanlarımızda elleçlenen yüklerin kargo tiplerine bakıldığında, 2021 yılı Kasım ayında en fazla elleçleme 13 milyon 401 bin 444 ton ile sıvı dökme yüklerde oldu. Sıvı dökme yüklerde gerçekleşen elleçleme miktarı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,2 oranında artış kaydetti. Sıvı dökme yükleri, 12 milyon 913 bin 529 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,2 azalan ‘katı dökme yükler’ ve 11 milyon 289 bin 744 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,6 oranında artan ‘konteynerlerde taşınan yükler’ takip etti. Kasım ayında araç içi taşınan yükler de 1 milyon 4 bin 69 ton ile bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,5 oranında azaldı.
Navlun krizinde gelinen nokta
Küresel ticaretin yüzde 80’ini taşıyan denizcilik sektörü, 2021’in Ekim ayında rekor navlun bedelleriyle yüz yüze geldi. Ancak son bir buçuk aydır ötelenmiş talepteki düşüş ve limanlarda görülen sıkışıklığın az da olsa gevşemesinin etkisiyle navlun bedelleri hızlı bir düşüşe geçti.
Konuyu yakından takip eden lojistik sektörü temsilcileri yine de temkinli ve tedbirli açıklamalar yapıyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yetkilileri, arz-talep dengesizliğinden dolayı konteyner krizi ve navlun artışının 2022’de de sürmesini beklediklerini belirtiyor.
Bazı konteyner operatörlerinin, spot navlunu geçici olarak dondurması, bazılarının ise taşıma bedelini daha fazla artırmayacağının sinyallerini vermesi, sektör temsilcilerine göre küresel operatörlerin kendilerine yönelen tepkiyi azaltma stratejileri. Avrupa’da ve ABD'de binlerce KOBİ’nin, navlun artışı nedeniyle iflasın eşiğine geldiği haberleri yayılıyor. Spot navlunun, navlun bedeliyle arada çok büyük fiyat farkları oluşması sebebiyle çok tercih edilmediğinin altı çiziliyor.
Öte yandan Noel öncesi tedarik krizinin artmasının insanların istediği ürünü alamayacak hale gelmesiyle sonuçlanacağı da iddia ediliyor. COVID-19’un varyantları nedeniyle limanlarda açıkta bekleyen gemi sayıları da artışta. Öyle ki Çin limanlarındaki sıkışmaların büyük bir kısmının çözüldüğü ancak ABD’nin Batı yakasındaki Los Angeles/Long Beach konteyner limanında 222 bin TEU yükün beklemede olduğu da -yazı hazırlanırken- gelen bilgiler arasında.
Sözlük:
*Navlun: Deniz ve nehir yolu ile taşınan eşya için, taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücret.
**TEU: İngilizce ‘Twenty-foot Equivalent Unit’in (Yirmi ayak eşdeğer birimi) kısaltması olan TEU, genellikle kargo kapasitesi kesin olmayan konteyner gemileri ve konteyner terminallerinin kapasitesini tanımlamak için kullanılan birimdir.
Kaynak:
Anadolu Ajansı
Dünya Gazetesi
foreks.com
