Dünya Çelik Birliği’nin (World Steel Association) küresel çelik talebine ilişkin tahminleri, hem 2023 hem de 2024 yılına dair talepte artış öngörüyor. Birlik, Küresel Çelik Talebi Kısa Vadeli Görünüm Raporu’nda, talebin 2023 yılında yüzde 2,3 artarak 1,822 milyar tona ulaşacağını belirtiyor. 2024 yılına ilişkin talebin ise yüzde 1,7’lik artışla 1,854 milyar tona yükselmesi bekleniyor.
Yılın ilk üç ayı baz alınarak zirvedeki üçlüye bakıldığında Çin’in ham çelik üretimi, 2022 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 6,1 oranında artışla 264,5 milyon ton olarak belirlendi. İkinci sırada yer alan Hindistan’ın ham çelik üretimi ise yüzde 3’lük artışla 33,1 milyon ton, Japonya’nın üretimi ise yüzde 6 oranda azalışla 21,6 milyon ton oldu.
Türkiye'ye ilişkin tahminlerin de yer aldığı Dünya Çelik Birliği Küresel Çelik Talebi Kısa Vadeli Görünüm Raporu’nda, Türkiye'de baz etkisi ve deprem riskinin yüksek olduğu bölgelerde yeniden inşa ve güçlendirme çalışmalarının dikkate alındığı vurgulanıyor. Buna göre inşaat sektörünün yüzde 15 büyümesinin beklendiği kaydediliyor. Türkiye’de 2022'de yüzde 2,6 oranında düşen çelik talebinin 2023'te yüzde 7,4 ve 2024'te yüzde 6 artması öngörülüyor.
Üretimde İtalya’yı geride bıraktık
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği tarafından yapılan açıklama da raporu destekler nitelikte. Derneğin verilerine göre şubat ayında yaşanan depremlerin etkisiyle 2023’ün ilk çeyreğinde çelik üretiminin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21,5 oranında düşüşle 7,4 milyon ton olarak kaydedildiği belirtiliyor. Deprem bölgesindeki çelik üreticilerinin faaliyetlerine başlaması sonrasında ise şubat ayında 227 bin ton seviyesine kadar gerileyen bölgenin çelik üretiminin, mart ayında 534 bin ton seviyesini bulduğu kaydediliyor.
Derneğin verilerine göre mart ayında Türkiye’nin toplam ham çelik üretimi ise şubat ayına göre yüzde 28,9 oranında artışla 2,7 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. 2023 yılının ilk iki aylık üretim miktarlarına göre dünya ham çelik üretimi sıralamasında 10’uncu sıraya gerileyen Türkiye çelik sektörü, mart ayında üretimdeki toparlanmanın etkisiyle, yılın ilk 3 ayında İtalya’yı geride bırakıp 9’uncu sıraya yerleşti. Böylece, sektörde, yılın ikinci yarısı itibarıyla söz konusu üretim kaybının tümüyle telafi edilmesine yönelik beklentiler de güçlenmiş oldu.
Avrupa’nın üretimi kısması Türkiye’ye yarayabilir
Tüm bunlara ek olarak resmi verilere göre yılın ilk 10 ayında 209,5 milyar dolara ulaşan Türkiye ihracatının 30 milyar dolardan fazlasını -ki yüzde 16,3’lük bir orana denk geliyor- demir çelik sektörü üstleniyor. Demir çelik sektöründe savaş ve yüksek enerji fiyatlarının etkisiyle küresel talepte ciddi bir daralma söz konusu. Sürecin 2023 yılının sonuna kadar da devam etmesi bekleniyor. Aynı zamanda Avrupa'nın Rusya ambargosu nedeniyle üretim konusunda zorlanacağı bir döneme girmesiyle siparişlerin Türkiye'ye gelmesi muhtemel görülüyor.
Savaş ve enerji fiyatlarının etkisi küresel talebi düşürdü
Çelik İhracatçıları Birliği’nin (ÇİB) steel-data.com internet sitesinde yer alan haberdeki verilerine göre savaş öncesinde Avrupa Birliği’ndeki elektrik fiyatları Türkiye’den daha yüksek iken, 2023 yılının ilk çeyreğinde geçerli olacak şekilde açıklanan teşvik paketleri ile bugün AB’deki önemli rakiplerine kıyasla en yüksek fiyattan elektrik kullanan ülke Türkiye.
ÇİB’in verilerine göre 2023 yılı itibarıyla ülkeler bazında farklılık gösteren teşvik sistemlerinin aktif olması ile 01-24 Ocak 2023 tarihleri arasında Almanya’da megawatt saat (MWh) başına elektrik fiyatı 111 euroya, Fransa’da 123 euroya, Belçika’da 122 Euroya, İspanya’da 66 euroya kadar geriledi. Böylece İspanya, Avrupa bölgesinde en ucuz elektrik kullanan ülke oldu. Türkiye’de ise 01-24.01.2022 tarihleri arasında ortalama megawatt saat (MWh) başına elektrik fiyatı 75 eurodan 01-24.01.2023 tarihleri arasında 168 euro’ya çıktı. Böylelikle enerjinin toplam maliyet içindeki payı yükselişine devam ediyor. ÇİB’e göre bu durum, Türkiye’deki çelik sektörünün küresel pazarda diğer büyük ihracatçılarla rekabet edebilme imkanını zorlayabilir.
İhracatta ikinci yarı artış beklentisi
Sonuç olarak sektör temsilcileri, iç piyasada inşaat sektörüne yönelik açıklanan destek paketleri, sanayi üretiminde beklenen artış gibi etmenler neticesinde, Türkiye çelik tüketiminin ilk çeyrek itibarıyla artabileceğini öngörüyor. Ayrıca enflasyonda gerileme öngörüsü ve küresel çelik talebindeki beklenen artış gibi 2023 yılının ikinci yarısında küresel çelik sektöründe toparlanmanın başlaması bekleniyor.
Türk çelik sanayisinde kayıplar yaşanması, imalat sanayinin diğer kollarını da olumsuz etkileyeceğinden, sektör temsilcilerinin ortak söylemi ise yerli çelik sanayisinin korunmasının ve güçlendirilmesinin önceliklendirilmesi yönünde.
KAYNAKLAR
worldsteel.org
akib.org.tr
steel-data.com
gumruktv.com.tr
