İnternet, elektrik gibi, su gibi günlük hayatın içinde neredeyse zorunlu bir ihtiyaç halini aldı. Pandemi sürecinde uzunca bir dönem yürütülen uzaktan eğitim, evden çalışma gibi durumlar da internete olan mecburiyeti artırdı. TÜİK tarafından açıklanan “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”nın 2022 yılı sonuçları da bu gerçekliği istatistiksel alanda doğruluyor. Ankette dikkat çeken 2022 yılında hanelerin yüzde 94,1'inin evden İnternete erişim imkanına sahip olması. Bu oran, pandeminin en yoğun hissedildiği geçen yıl yüzde 92,0 olarak gerçekleşti.
Bu noktada, başı çeken bölgeler ve iller de şaşırtmıyor. İnternet erişim imkanı olan hane oranı, “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey”e göre en yüksek olan bölge yüzde 98,7 ile TR1 İstanbul (İstanbul). Ardından sırasıyla, yüzde 98,3 ile TR5 Batı Anadolu (Ankara, Konya, Karaman) ve yüzde 94,4 ile TR3 Ege (İzmir, Aydın, Denizli, Muğla, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak) geliyor.
Kişisel kullanım oranı
Türkiye’deki İnternet kullanımında 16 yaştan 74 yaşa kadar uzanan bir yelpaze dikkate alınmış ve u yaş aralığında 2022 yılında bireylerin İnternet kullanım oranı yüzde 85 çıkmış. İnternet kullanım oranı, 16-74 yaş grubundaki bireylerde geçen yıl ise yüzde 82,6 olmuştu. Rakamlara bakıldığında on puana yakın bir farkla erkekler önde. İnternet kullanım oranı 2022 yılında erkeklerde yüzde 89,1, kadınlarda ise yüzde 80,9 olarak kaydedildi.
Öte yandan bireylerin yüzde 82,7'si, 2022 yılının ilk 3 ayını kapsayan dönemde İnterneti düzenli olarak kullanmış. Düzenli olarak İnternet kullanan erkeklerin oranı yüzde 86,9, kadınların oranı ise yüzde 78,6 olarak kaydedildi.
E-devlet kullanımı
Araştırmada, son 12 ay içinde özel amaçla resmi makamların web sitelerini ve uygulamalarını kullanan ve İnternet üzerinden kamu hizmetlerinden yararlanan bireylerin oranına da bakılmış. Bu oran, yüzde 68,7 olmuş. E-devlet hizmetlerini kullanım amaçlarına bakıldığında, yüzde 64,4 ile “resmi makamlar veya kamu hizmetleri tarafından kendisi hakkında saklanan kişisel bilgilere erişme” ilk sırada geliyor. Bunu, yüzde 48,5 ile “kamu kurumlarından veya kamu hizmetlerinden bir randevu alma veya rezervasyon yaptırma”, yüzde 44,1 ile “kamu kuruluşlarına ait web sitelerinden bilgi edinme” izliyor.
E-ticaret oranı
E-ticaret günümüzde kullanımı gitgide artan bir alan. Yemekten kıyafete, elektronik eşyadan mobilyaya kadar neredeyse her şey İnternet üzerinden satın alınıp eve kadar istenebiliyor. Araştırmaya göre 2022 yılında İnternet üzerinden mal veya hizmet satın alma ya da sipariş verme oranı yüzde 46,2 oldu. 2021 yılında aynı oran yüzde 44,3 olmuştu. Cinsiyete göre bakıldığında ise e-ticaret kullanan erkeklerin oranı yüzde 49,7, kadınların oranı ise yüzde 42,7 olarak gerçekleşti. Bu oran, bir önceki yıl erkeklerde yüzde 48,3, kadınlarda ise yüzde 40,3 idi.
Bu oran, en son mal veya hizmet satın alma ya da sipariş verme zamanlarına göre de incelendi. Buna göre bireylerin yüzde 33,6'sı 2022 yılının ilk 3 ayı içinde mal veya hizmet satın aldı, sipariş verdi. 2021 yılının ilk 3 ayında ise bu oran yüzde 32,4 olarak kaydedildi.
En fazla ne satın alındı
İnternet üzerinden 2022 yılının ilk 3 ayı içerisinde mal veya hizmet satın alan ya da sipariş veren bireylerin en fazla satın aldığı mal, yüzde 71,3 ile giyim, ayakkabı ve aksesuar oldu. Bunu, yüzde 50,2 ile lokantalardan, fast food zincirlerinden, catering şirketlerinden yapılan teslimatlar, yüzde 41,9 ile gıda ürünleri, yüzde 28,7 ile temizlik ürünleri, kişisel bakım malzemeleri ve yüzde 27,4 ile kozmetik, güzellik ve sağlık ürünleri takip etti.
Araştırmada, İnternet üzerinden en fazla satın alınan mal türleri de cinsiyete göre incelenmiş. Buna göre erkeklerin yüzde 64,7’si giyim, ayakkabı ve aksesuar; yüzde 51,1’i gıda içerikli şirketlerden yapılan teslimat hizmeti ve yüzde 40,9’u da gıda ürünleri satın almış. Kadınların yüzde 78,4’ü giyim, ayakkabı ve aksesuar; yüzde 49,2’si gıda içerikli şirketlerden yapılan teslimat hizmeti ve yüzde 43’ü de gıda ürünleri almayı tercih etmiş.
Dijital içerikte film ve diziler önde
Günlük hayatta kapladığı yeri artıran dijital içerik platformları üzerinden inceleme yapıldığında, en fazla satın alınan veya abone olunan dijital içerik yüzde 26,4 ile film veya dizi izleme hizmeti olmuş. İnternet üzerinden 2022 yılının ilk 3 ayı içerisinde müzik dinleme hizmeti veya müzik indirme yüzde 23,2, yazılım indirme -buna sürüm yükseltme de dahil- yüzde 15,1 olarak gerçekleşmiş. Araştırmaya katılan bireylerin en fazla satın aldığı çevrimiçi hizmetler yüzde 21,0 ile web sitesi veya uygulama üzerinden ulaşım hizmeti -otobüs, tren, uçak ve gemi bileti-, yüzde 14,9 ile kültürel etkinlik -sinema, tiyatro, konser, fuar vb.- bileti ve yüzde 13,4 ile İnternet veya mobil telefon bağlantı aboneliği olmuş.
İnternet üzerinden öğrenme
Geçtiğimiz üç yıl içinde ivmesi yükselen konulardan biri de İnternet üzerinden öğrenme. İnternet üzerinden 2022’nin son üç ayı içinde eğitim, mesleki veya özel amaçlar için öğrenme faaliyeti gerçekleştiren bireylerin oranı 2021 yılında yüzde 17,1 iken, bu oran 2022 yılında yüzde 15,9 oldu. 2022 yılında erkekler için oran yüzde 15,6, kadınlar için ise yüzde 16,3 olarak saptandı.
En fazla kullanılan uygulamalar
Hayatımıza girdiği günden bu yana gördüğü ilgiyi kaybetmeyen sohbet uygulaması WhatsApp, bireylerin en fazla kullandıkları sosyal medya ve mesajlaşma uygulamaları arasında yüzde 82,0 ile zirvede yer aldı. Onu yüzde 67,2 ile video paylaşım platformu YouTube ve yüzde 57,6 ile Instagram takip etti. Araştırmaya göre erkekler daha çok Facebook’u, kadınlarsa Instagram’ı tercih ediyor. Erkeklerin en fazla kullandığı uygulamalar sırasıyla yüzde 85,9 ile WhatsApp, yüzde 70,8 ile YouTube ve yüzde 61,5 ile Facebook. Kadınların ise yüzde 78,1 ile WhatsApp, yüzde 63,7 ile YouTube ve yüzde 55,9 ile Instagram uygulamalarını kullandığı kaydedildi.
Bu istatistik verileri gösteriyor ki İnternet üzerinden hayatın hemen her alanını hedefleyen hizmet sunumu söz konusu. Birçoğu beslenme, eğitim, ulaşım gibi temel ihtiyaçlara karşılık gelen bu kullanımların oranlarının sonraki yıllarda artma eğiliminde olacağı da ortada. Özellikle yapay zeka tabanlı akıllı evler, akıllı otomobiller, sanal oyunlar, metaverse gibi yeni sanal dünyalara olan ilginin ve bu alanlardaki bilimsel çalışmaların hız kesmeden sürdüğüne bakılırsa İnternete çok daha fazla ihtiyaç duyacağımıza şüphe yok.
KAYNAK
TÜİK
