2024’ün ilk yarısına odaklanan Munich Re'nin raporuna göre iklim değişikliğinin neden olduğu ekstrem hava olayları ve sıcaklık artışları, iklim değişikliğine bağlı afetlerin görülme sıklığını ve şiddetini önemli bir ölçüde artırdı. Özellikle fırtına, sel ya da orman yangınlarının sebep olduğu hasarlar, sigortalı kayıpların yüzde 76'sını oluşturuyor. Bu da son derece yüksek bir rakam.
Rapora bakıldığında, 2024 yılının ilk altı ayında meydana gelen doğal afetlerden kaynaklanan küresel sigortalı kayıpların 62 milyar dolarının sigortalı kayıp olduğu anlaşılıyor. Bu rakam, 10 yıllık ortalama olan 37 milyar doların yüzde 68 üzerinde bulunuyor. Toplamda 120 milyar dolarlık kayıp var ki bu, geçen senenin aynı döneminde 140 milyar dolardı. Buna rağmen rapora göre 2024 yılının ilk yarısındaki toplam hasarların hem son 10 yılın hem de önceki 30 yılın ortalama değerlerini aştığı ortada. Sigortalı hasarlara baktığımızda ise rapor, şiddetli fırtına, sel ve orman yangınlarının neden olduğu hasarların payının da yükseldiğine dikkat çekiyor. Bu afetler toplam hasarların yüzde 68’ini ve toplam sigortalı hasarların da yüzde 76’sını oluşturuyor.
Nerede ne oldu
Dünya genelinde 2024’ün ilk altı ayında yaşanan felaketlerden öne çıkanlar şöyle:
● Yılın ilk yarısında meydana gelen en maliyetli doğal afet, 1 Ocak’ta Japonya’nın Noto Yarımadası’nı vuran, 245 kişinin hayatını kaybettiği 7,5 büyüklüğündeki deprem olarak kayda geçti. Bu olayda sigortalı kaybın yaklaşık 2 milyar dolar, toplam kaybın ise 10 milyar dolar olduğu biliniyor. Üstelik bilindiği gibi Japonya doğal afetlere karşı oldukça hazırlıklı bir ülke. Dayanıklı inşaat yöntemleri, erken uyarı sistemleri, acil durum müdahale stratejisi gibi önleyici tedbirler ülke genelinde etkin bir şekilde uygulanıyor.
● Teksas’taki orman yangınlarında 400 bin hektarlık devasa bir alan yandı.
● Mayıs ayında ise Batı Kanada’da mevsim normallerinin dışında çıkan büyük orman yangınları binlerce kişinin bölgeden tahliye edilmesine neden oldu. Her iki yangın felaketi çok nüfuslu şehirleri ya da endüstriyel alanları etkilemediği için büyük kayıplar yaşanmadı.
● Güney Amerika’da sellerle boğuşan Brezilya dikkat çekti. Seller, ülkenin güneyinde yer alan Rio Grande do Sul’da 11 gün boyunca devam etti. Yaşanan sel felaketinde binalar çöktü, kentin ve hatta bölgenin alt yapısı tahrip oldu. Toprak kaymaları yaşanan felaket, ülkenin son 80 yılda gördüğü en kötü sel felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Yaşanan bu sel felaketi, yaklaşık 2 milyar doları sigortalı kayıp olmak üzere 7 milyar dolar tutarındaki tahmini toplam kayba neden olarak yılın ilk yarısında dünya genelinde meydana gelen en büyük üçüncü doğal afet oldu.
● Avrupa’da da şiddetli fırtına ve seller önemli ölçüde etkili oldu. Özellikle Mayıs ayında Almanya’da yaşanan yoğun yağışlar nedeniyle nehirler taştı. Seller meydana geldi. Ülkedeki en maliyetli kayıp olayı ise Güney Almanya’da meydana gelen ve 2,2 milyar doları sigortalı olmak üzere toplam 5 milyar dolarlık zarara yol açan sel felaketiydi.
● Muson yağmurlarının etkili olduğu Asya-Pasifik ve Afrika’da ise deprem ve sel büyük zarara yol açtı. Özellikle Tayvan’ın Hualien kenti yakınlarında meydana gelen deprem, 1999 yılında beri bölgede meydana gelen en büyük felaketlerden biriydi. Depremde toplam kayıp 4,6 milyar doları buldu. Bunun sadece 800 milyon doları sigortalı kayıptı. Bölgedeki koruma boşluğunun büyüklüğünün rakamlara yansımış hali.
● Nisan ayında BAE, Umman ve çevre ülkelerde ciddi anlamda etkili olan seller ve su baskınları yaşandı. Dubai’de şoke edici bir biçimde son 75 yılın en şiddetli yağışları görüldü. Dubai Havalimanı’nda bin 500 uçuş ertelendi ya da iptal edildi. Bölgedeki toplam kayıp 8,3 milyar dolar iken sigortalı kayıp ise 2,8 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
● Çin’in Guangdong şehrinde şiddetli yağışlar sellere neden oldu. Oluşan 5 milyar dolarlık finansal kaybın oldukça küçük bir kısmı sigortalıydı.
● Doğu Afrika’da ise Muson yağmurları sellere yol açtı. Kenya, Tanzanya, Burundi ve Somali’de etkili olan felakette 283 kişi hayatını kaybetti ve yarım milyon kişi bölgeyi terk etmek zorunda kaldı.
● Özetle 2024’ün ilk altı ayında Asya-Pasifik ve Afrika bölgelerinde meydana gelen doğal afetler toplamda 40 milyar dolarlık kayba yola açtı. Bu kayıpların yalnızca 9 milyar doları sigortalı kayıptı.
Rekor sıcaklıklar ve kuraklık tehdidi
2024'te dünya genelinde alışılmadık derecede yüksek sıcaklıklar görüldü. Suudi Arabistan'da 50 derecenin üzerinde seyreden sıcaklıklar ve Hindistan'ın Yeni Delhi şehrinde 49,9 derece ile kırılan rekor, iklim değişikliğinin etkilerini daha da belirgin hale getiriyor. Bu sıcaklıklar insan sağlığı ile beraber ekosistem ve tarımsal üretimi de olumsuz etkiliyor. Uzmanlara göre atmosferdeki sıcaklık artışları, daha fazla nem tutabilme kapasitesine sahip. Bu durum, aşırı yağış ve fırtınaların güçlenmesine yol açıyor. Özellikle Kuzey Atlantik’te su sıcaklıklarının rekor seviyelere ulaşması ile beraber kasırga ve şiddetli fırtınaların yakın bir gelecekte daha sık ve yoğun yaşanabileceği tahmin ediliyor.
Sigorta ve koruma boşlukları
Gelelim hasarlı sigorta tutarlarından yola çıkarak önümüzde beliren koruma boşluklarına… Özellikle Asya-Pasifik ve Afrika gibi bölgelerde, doğal afetler sonucu oluşan kayıpların büyük bir kısmı sigortasız. Tayvan’da meydana gelen depremde kayıpların sadece küçük bir kısmı sigortalıydı. Yine Dubai’de seller sonucu oluşan 8,3 milyar dolarlık kaybın yalnızca 2,8 milyar doları sigortalıydı. Bu durum, iklim krizine karşı alınması gereken finansal önlemler arasında sigortanın önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.
İklim krizinin tetiklediği doğal afetler, küresel ekonomi ve toplumsal düzen üzerinde büyük bir tehdit oluşturuyor. Bilim insanlarının da belirttiği gibi iklim değişikliğinin yarattığı koşullar, afetlerin sıklığını ve şiddetini artırmaya devam edeceğe benziyor. Bireysel ve kurumsal düzeyde alınacak önlemler ve sigorta sistemleri, gelecekteki risklerin yönetilmesi için kritik bir rolde olacak.
