Sağlık sektörü güvenlik konusunda en hassas alanlardan biri. Özellikle yangın gibi acil ve son derece tehlikeli durumlarla karşı karşıya kaldığında ise hastane, sağlık merkezi ya da bakım evi gibi sektörün en çok kullanılan tesisleri daha büyük riskler barındırıyor. Hastaneler, sağlık merkezleri ve uzun süreli bakım evleri, yangın risklerine karşı hazırlıklı olmalı. Tesislerin bu tür olaylar sırasında hasta güvenliğini ve hizmet sürekliliğini sağlayacak stratejiler geliştirilmesi gerekiyor. Bu noktada yangın öncesi alınan tedbirler ve yangın sonrası iyileştirme süreçleri, sağlık hizmetlerinin kesintisiz olarak sunulması, aynı zamanda hasta, hasta yakını ve sağlık personelinin güvenliği açısından kritik önem taşıyor.
Yangın öncesinde atılması gereken stratejik adımlar
Yangın öncesi yönetim stratejileri, bir yangın çıkmadan önce riskleri görmeyi ve en aza indirmeyi kapsıyor. Aynı zamanda olası bir yangına hızlı müdahale edebilmek adına alınacak önlemler de yangın öncesi yönetim stratejileri kapsamında ele alınmalı. Bu süreç iyi planlanmış ve sürekli güncellenen bir hazırlık dönemini ve önleyici tedbirleri içeriyor. Sağlık tesislerinde yangın çıkma olasılığını azaltmak ve yangın durumunda hastaları, personeli ve tesisin fiziksel varlığını korumak için aşağıdaki adımların atılması gerekiyor.
Yangın riskinin değerlendirilmesi: Her sağlık tesisinin, potansiyel yangın tehlikelerini belirlemek amacıyla düzenli risk değerlendirmesi yapması gerekiyor. Elektrik sistemleri, tıbbi cihazlar, oksijen tüpleri, kimyasal maddeler ve mutfak alanları, yangına müsait başlıca risk kalemleri. Risk değerlendirmesi, yangın riskini azaltmak için hangi alanlarda önlem alınması gerektiğinin haritasını çizerek sonraki adımların planlanmasını da kolaylaştırır.
Yangın güvenliği eğitimi ve tatbikat planlaması: Tüm sağlık personeline, yangın anında nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda kapsamlı bir eğitim verilmeli. Yangın söndürme ekipmanlarının kullanımı, acil çıkış yollarının belirlenmesi ve hastaların tahliyesi gibi konularda da düzenli olarak tatbikat yapılmalı. Özellikle yangın anında sakin kalarak hızlı ve etkili kararlar almak hayati önem taşır. Bu şekilde karar alabilmek de sık sık tatbikat yapılmasıyla mümkün.
Acil durum planlarının hazırlanması: Sağlık kuruluşlarının, yangın gibi acil durumlar için detaylı acil durum müdahale planları geliştirmesi gerekiyor. Bu planlar, yangın çıkması durumunda izlenecek yolları, tahliye prosedürlerini ve personelin görev dağılımını içermeli. Plan, binadaki her alana uygun tahliye yollarını ve sonrasında gidilecek toplanma noktalarını göstermeli. Böylelikle tahliye sırasında her şey belli bir düzende, ihtiyaç olduğu üzere olabildiğince kısa sürede gerçekleşebilir.
Yangın algılama ve söndürme sistemlerinin kurulumu: Yangın alarmları, duman dedektörleri, yangın algılama ve söndürme sistemleri, sağlık tesislerinde olmazsa olmaz güvenlik ekipmanları olarak karşımıza çıkıyor. Bu sistemlerin bakımlarının düzenli olarak yapılması şart. Cihazların çalışır durumda olduklarından emin olunmalı. Ayrıca yangın kapıları, yangın çıkışı tabelaları ve acil aydınlatma sistemleri de bu kapsamda kontrol edilmeli.
Tehlikeli maddelerin güvenli biçimde depolanması: Hastanelerde yangın riskini artıran kimyasal maddeler ve oksijen gibi yanıcı gazlar için sıkı önlemler alınması gerekiyor. Bu maddelerin güvenli bir şekilde depolanması, bu maddelere karşı uygun yangın önleyici donanımların bulundurulması ve personelin bu konuda eğitilmesi önem taşıyor.
Yangından sonrasının yönetiminde, yangının ardından hızlı ve etkili bir iyileştirme sürecinin başarıyla yürütülmesi temel kabul ediliyor. Hasarın tespiti, sağlık hizmetlerinin devamlılığının sağlanması ve yangının neden olduğu fiziksel ve psikolojik etkilerin en aza indirilmesi de sağlam olması gereken bu temel üzerinde yükseliyor. İşte yangın sonrasında adım adım yapılması gerekenler:
Hızlı müdahale ve hasar tespiti: Yangın söndürüldükten hemen sonra yangının tesis üzerindeki etkileri hızlıca değerlendirilmeli. Hasar tespit çalışmalarını hızla tamamlamak, bina yapısının güvenli olup olmadığını belirlemek, tıbbi cihazların ve ekipmanların durumunu kontrol etmek ve yangının yayılma potansiyelini ortadan kaldırmak amacıyla yapılıyor.
Hasta güvenliği ve hizmet devamlılığı: Yangın sonrasında, sağlık hizmetlerinin sürekliliğini sağlamak kritik bir önem taşıyor. Hastaların güvenli şekilde tahliye edilmesi ve en kısa sürede gerekli tıbbi bakımın sağlanması da önemli. Eğer yangın, bir bölümdeki hizmetleri aksatmışsa hastaların hızlı bir biçimde güvenli bir başka bölüme ya da farklı bir tesise nakledilmesi organize edilmeli. Acil durumdaki hastalara ise öncelik tanınmalı.
Psikolojik destek sağlanması: Yangın gibi travmatik olaylar, sadece hastalar ve ziyaretçiler için değil, sağlık çalışanları için de etkileri uzun süre devam edecek ciddi bir stres kaynağı olabiliyor. Yangın sonrası psikolojik destek, yaşanan travmanın etkilerini hafifletmek ve iş gücünün motivasyonunu yeniden kazanmasına yardımcı olmak açısından önemli. Psikolojik destek programları ise hem hastalara hem de çalışanlara yönelik bakış açısıyla düzenlenmeli.
Sebeplerin incelenmesi ve geri bildirim: Yangının çıkış nedeni, yangına müdahale süreçleri detaylı bir şekilde incelenip bu süreçlerden çıkarılacak dersler mutlaka belirlenmeli. Bu tespitin amacı, yangına sebep olan unsurların ortadan kaldırılması ve gelecekte benzer olayların yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınması. Ayrıca yangın sırasında yapılan hatalar ya da eksik kalan müdahaleler varsa bunlar da hemen düzeltilmeli.
Tesisin yeniden kullanıma hazırlanması: Yangın sonrası onarım ve restorasyon çalışmaları ne kadar hızlı başlarsa sağlık tesisinin en kısa sürede yeniden hizmete açılabilmesi de o kadar mümkün olur. Bu noktada da öncelikle bina ve ekipman hasarları giderilmeli, ardından yangın sistemleri yeniden kontrol edilmeli ve son olarak da sağlık hizmetlerinin aksadığı bölümlerde hizmetin devamlılığı sağlanmalı.
Sağlık tesislerinde yangın öncesi ve sonrası uygulanacak yönetim stratejileri, olası yangın anında hızlı ve etkili müdahale sağlamayı, aynı zamanda hastaların, çalışanların ve sağlık hizmetlerinin güvenliğini de tam anlamıyla temin etmeyi amaçlıyor. Yangın öncesinde alınacak risk azaltıcı önlemler, yangın çıkma olasılığını minimuma indirirken yangın sonrası uygulanacak doğru stratejiler de yangının etkilerini en aza indirerek sağlık hizmetlerinin kesintisiz devam etmesini sağlar.