Nükleer tesis kurup, işletecekler ve nükleer enerji alanında faaliyet gösterecek olan firmalar zorunlu olarak sigorta yaptıracak. Sektöre dair acil olarak ihtiyaç duyulan hukuki altyapı konusundaki gelişme iki ayrı yönetmelikle kendisini gösterdi. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) ile Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (SEDDK) hazırladığı Nükleer Risklere İlişkin Sorumluluk Sigortasına ve Teminatına Dair Yönetmelik (Nükleer Sigorta Yönetmeliği) ve Nükleer Sigorta Havuzunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Nükleer Sigorta Havuzu Yönetmeliği) 19 Ekim 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Süreci hızlandıranın ise Türkiye ve Rusya Federasyonu arasında yapılan iş birliği anlaşmalarıyla hayata geçen Akkuyu Nükleer Güç Santrali (“Akkuyu NGS”) ile nükleer enerji üretimi yolunda önemli bir virajın alınması olabilir. Bu yönetmelikle şekillenen nükleer sigorta havuzu, Akkuyu Nükleer Güç Santralinin Rus sermaye yapısı nedeniyle uluslararası sigorta ve reasürans piyasasında karşılaşılabilecek sorunlara çözüm sunabilir. İlaveten tesiste ilk üretimin 2024 yılında yapılması beklenirken iki nükleer santralin daha planlama aşamasında olduğu biliniyor.
Yönetmelikler neler getiriyor
Nükleer Sigorta Yönetmeliği: Nükleer Sigorta Yönetmeliği kapsamına dair yönetmelikte, nükleer tesis işletenin sigorta haricinde ne gibi teminatlar sunabileceği, sigortayı kimden alabileceği ve ne zaman yaptırması gerektiği gibi konular düzenleniyor. Nükleer Sigorta Yönetmeliği, “Nükleer Düzenleme Kanunu”nu detaylandırırken Paris Konvansiyonu'nda son yapılan değişikliklere de sadık kalıyor. Yönetmelikte öne çıkan bazı maddeler şu düzenlemeleri içeriyor:
- Madde 4’e göre sigorta yaptırma zorunluluğu nükleer tesis işletmecisinin ana faaliyetleriyle birlikte taşıma ve depolama gibi faaliyetleri için de geçerli olacak.
- Madde 5’e göre sigorta teminatı, doğrudan can ve mal kayıpları ile birlikte dolaylı maddi zararlar, zararı azaltma ve önleme amaçlı katlanılan masrafları ve çevrenin eski haline getirilmesi amacıyla alınan önlemlerin maliyetini de kapsayacak.
- Madde 6’ya göre sigorta teminatının kapsamına girmeyen -bir silahlı çatışma ya da iç savaş gibi- harici etkenlerin doğrudan sonucu olan nükleer zararlar sigorta teminatı kapsamına girmeyecek.
Nükleer Sigorta Havuzu Yönetmeliği: Sigortacılık Kanunu ile 2021 yılında kurulan Özel Riskler Yönetim Merkezi (Merkez), tüzel kişiliği haiz ve ihtiyaç halinde sigorta şirketiymişçesine sigorta teminatı sağlama yetkisine sahip bir kuruluş olarak çalışıyor. Nükleer Düzenleme Kanunu ve yönetmelikle birlikte Merkez'e bir görev daha verildi o da nükleer tesis işletenlere talepleri halinde yerel ya da uluslararası piyasalardan koruma temin etmek. Bu kapsamda yönetmeliğin öne çıkan maddeleri şöyle:
- Merkez, risk yönetimi kapsamında, teminat verdiği işletenin faaliyetlerini sigorta süresince yakından takip edecek, NDK ile sıkı bir iş birliği halinde hareket edecek.
- İşletenin teminat ihtiyacı öncelikle Merkez'in bu riziko özelinde kuracak olduğu bir havuz tarafından karşılanacak.
- Merkez, risk yönetimi yanında hasar bildirimi ve tazminat süreçlerini de yürütmekle yükümlü olacak.
- Rizikonun işletenin faaliyetlerinden ya da ruhsat durumundan dolayı arttığı hallerde, sigorta sözleşmesini askıya alabilir veya sonlandırabilir.
- Zarar görmüş hak sahipleri, diğer geleneksel sorumluluk sigortalarında olduğu gibi işleten yerine doğrudan Merkez'e de başvurma hakkına sahip. Bu başvuru üzerine Merkez, rizikonun teminat kapsamına girip girmediğine dair ilgili kurumlardan yararlanabilecek.
Yönetmeliklerin tam metnine www.resmigazete.gov.tr adresinden ulaşılabilir.
