“Hukuki Koruma” ya da “Hukuki Himaye” sigortası, Türkiye’de 1995 yılından bu yana yürürlükte. Ancak uygulaması çok da canlı değil. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı, yargıda yapılması planlanan yeni düzenlemeler kapsamında, Hukuki Himaye (Koruma) Sigortası’nın canlandırılmasının da bulunduğunu duyurdu.
Basına yansıyan açıklamalarında Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Türkiye'de 1995'ten bu yana var olsa da bu alan hakkında neredeyse kimsenin bilgisi olmadığını belirterek "Adeta var olan ama ölü olan bir alanı konuşuyoruz. Önümüzdeki dönemde, var olan ama uygulaması az olan bu alanı uygulamaya taşımak ve kapsamını genişletmek, yeni bir hukuk sigortası düzenini ülkemize kazandırmak istiyoruz" dedi. Bu haberlerin ardından Hukuki Himaye (Koruma) Sigortası’nın içeriği merak konusu oldu.
Bugün Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve birçok ülkede “Hukuk Sigortası” olarak da adı geçen Hukuki Himaye (Koruma) Sigortası hususunda uygulamalar bulunuyor. Esasında gelişmiş ve demokratik standartları yüksek ülkelerin hemen hemen hepsinde bu sigorta sisteminden faydalanılıyor.
Sürpriz yargılama maliyetlerine güvence
Gerçek ve tüzel kişilerin faydalanabileceği Hukuki Himaye (Koruma) Sigortası; sigortacının prim ödemesi karşılığında, sigortalının taraf olduğu poliçe kapsamında -dava çeşitleriyle sınırlı olmak üzere- yargılama giderleri ve avukatlık ücretlerini, ilaveten diğer edimleri yerine getirmeyi üstlendiği sigorta dalı olarak tanımlanabilir. Ya da çok daha özet olarak ifade edilirse, “Sistem, belirli risklere karşı vatandaşın sigorta primi ödeyerek hukuki koruma altına alınmasını amaçlıyor” denebilir.
Bu uygulama ile sürpriz yargılama maliyetlerinin ortadan kalkması hedefleniyor. Yargılamaya taraf olan kişi ağır bir maddi külfetten kurtulmuş olacak. Örneğin ortaya çıkan zararların karşılanmasının güçlüğü nedeniyle trafik sigortası var. KASKO yaptıran bir vatandaş, bir kazada aracı zarar gördüğünde sigorta poliçesi kapsamında zararını sigortadan alabiliyor. Hukuki Himaye (Koruma) Sigortası da poliçe kapsamındaki hukuki risklere karşı sıradan vatandaşları güvenceye alıyor.
Hukuki süreçler devam ederken ortaya birçok olumsuz netice de çıkabiliyor. Mahkemelerde devam eden davalar uzuyor hatta bu davalara yenileri de eklenebiliyor. Mahkeme masraflarının da artması vatandaşları zor duruma sokuyor. Hukuki Himaye Sigortası ise prim karşılığında bu süreçleri güvence altına alacak bir sistem. Hukuki sorunlar ortaya çıktığında sistem sayesinde masraflar daha kontrollü olabilecek.
Hukuki Himaye Sigortası devreye girdiğinde, yargılama, soruşturma ve diğer hukuki süreçlerde sağlanması gereken hukuki destek, avukat yardımı gibi pek çok işlemin, usul ve yasalara uygun biçimde yapılmasına katkı sağlaması bekleniyor. Hukukçulara göre süreçlerin doğru işletilmesi ise karar alma gibi aşamaların hızlandırılmasına katkı sağlayacak.
Hukukçular, hukuki süreçlerin koruma altına alınacağı bu sistemin Avrupa ülkelerinde de uygulandığını belirterek işlemlerin sigorta şirketlerinde yapılmasının vatandaşlar için önemli olduğuna dikkat çekiyor.
Ne zaman uygulamaya girebilir?
Hukuki Himaye Sigortası, yasal düzenlemeye ihtiyaç duyuyor. Ayrıca sigorta şirketlerinin de yasal düzenlemeye uyumlu hale gelmesi gerekecek. Bu nedenle hukukçulara göre önümüzdeki yıldan önce sistemin tam anlamıyla uygulamaya girmesi zor görünüyor.
Hukuki Himaye Sigortası’yla ilgili Bilim Komisyonu da ilk toplantısını eylül ayında gerçekleştirdi. Toplantıya Türkiye Barolar Birliği ve baro temsilcileri, yüksek yargı temsilcileri, akademisyenler; Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile sigorta şirketlerinin temsilcileri katıldı. Toplantıda bu uygulama ile ana hedefin hak arama özgürlüğünün etkin biçimde kullanılması olduğu vurgulandı. Sistemin hayata geçmesi için başlangıç noktasının belirlenmesine çalışılıyor. Bir görüşe göre ticaret hukuku alanından faydalanılırken bir başka görüşe göre de sosyal güvenlik hukuku unsurları da sistemin çerçevesine dahil edilmeli. İlerleyen süreçte konuyla ilgili karar verilecek.
Bu kapsamda kamuoyundan da Hukuki Himaye Sigortası konusunda görüş ve öneriler alınmasına önem veriliyor. Bu çerçevede kurumsal ya da bireysel olarak tüm ilgililer, mevzuatın hazırlık çalışmalarında değerlendirilmek üzere görüş ve önerilerini hukukihimayesigortasi@adalet.gov.tr e-mail adresinden Adalet Bakanlığı Mevzuat Genel Müdürlüğüne iletebilir.
KAYNAKLAR
https://mgm.adalet.gov.tr/
AA
adalet.tv
