2021 Karaçi ve 2012 Karaçi - Lahor yangınları
Geçtiğimiz aylarda Pakistan’ın Karaçi şehrinde yer alan kimyasal madde fabrikasında büyük bir yangın çıktı. Üç katlı fabrikanın zemin katında çıkan yangın hemen tüm binayı sardı ve 289 işçi fabrikada mahsur kaldı, 17 işçi ise hayatını kaybetti.
The New York Times’dan Declan Walsh’ın haberine göre işçiler dışarı çıkarılmak yerine fabrikanın stoğunu kurtarmak amacıyla içeride mahsur bırakıldı. Pakistan’ın 65 yıllık tarihinin en büyük endüstriyel yangınlarından biri olan olay, ülkede büyük bir infial de yarattı. Fabrikanın sahibi olan üç kişi ise cinayete sebebiyet vermekten yargılanıyor.
Pakistan 2012 yılında da Lahor ve Karaçi şehirlerinde büyük fabrika yangınlarına da şahit oldu. Karaçi’de bir tekstil, Lahor’da ise bir ayakkabı fabrikasında çıkan yangınlar sonucunda 600 kişi yaralanırken 289 kişi ise hayatını kaybetti.
2021 Dubai yangını
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai şehrinin Jebel Ali bölgesinde bir plastik fabrikasında çıkan yangın sonucunda ölen ya da yaralanan olmadı ancak fabrika büyük hasar aldı. Dubai Medya Ofisi tarafından yapılan açıklamada, Dubai Sivil Savunma ekibinin Jebel Ali’deki plastik fabrikasında çıkan yangını başarıyla söndürdüğü, sahada görülen yoğun dumanın plastik malzemelerden kaynaklandığı belirtildi.
2021 Dakka yangını
Bangladeş’in Dakka şehrinde bulunan Hashem Gıda ve İçecek Şirketi’nin beş katlı fabrikasında yangın çıktı. Fabrikada mahsur kalan 52 kişinin hayatını kaybettiği ve en az 50 kişinin de yaralandığını söyledi. Bangladeş yasalarına göre fabrikaların ana çıkış kapılarının içeride işçiler çalıştığı sürece kilitlenmesinin yasak olmasına rağmen fabrikanın çıkış kapılarının içeriden kilitli olması, çalışanların dışarıya çıkmasını engelledi ve ölü sayısının yükselmesine neden oldu. Yapılan incelemede yangının kaynağı olarak işçilerin dikkatsizliği gösterildi ancak Bangladeşliler yangının asıl nedeninin saklandığı görüşünde. Fabrikada bulunan kimyasal ve plastik maddelerin de yangını şiddetlendirdiği söylendi.
Bangladeş'te altyapısı yetersiz eski binalarda ve sanayi sitelerinde kurulan fabrika ve atölyelerde, yakın geçmişte çok sayıda kişinin ölümüne sebep olan yangınlar meydana gelmişti. Dakka'da 2010'da kimyasal maddelerin yasa dışı depolandığı bir apartmanda çıkan yangında 123 kişi ölmüştü. Dakka'nın dış mahallelerinden birindeki tekstil atölyesinde 2012'de çıkan yangında 112 kişi hayatını kaybetmişti. Konut, dükkan ve depoların iç içe geçtiği bir mahallede 2019'da çıkan yangında 67, imalathanelerin bulunduğu çok katlı komplekste aynı yıl çıkan yangında ise 25 kişi hayatını yitirmişti.
Ülkemizdeki fabrika yangınları en çok hangi sektörde yaşanıyor?
Kimya Mühendisleri Odası’nın verilerine göre ülkemizdeki fabrika yangınları en çok yüzde 26 oranıyla tekstil fabrikalarında çıkıyor. Yüzde 19 plastik, yüzde 17 gıda, yüzde 13 metal, yüzde yedi boya ve yüzde yedi ile petrokimya endüstrisi en çok fabrika yangınlarını yaşayan sektörlerden.
Türkiye Yangından Korunma Vakfı Başkanı Prof.Dr. Abdurrahman Kılıç fabrika yangınları ile ilgili şunları dile getiriyor: “Fabrika yangınları artacaktır. Çünkü sistemleri eskiyor ve kabloları yıpranıyor. Yanan fabrikaların çoğu eski. Eski tesisatlarda yeni makineler kullanılması da yangın riskini artırıyor. Önlemler yetersiz. Yangına yapılan yatırımlar ölü yatırım olarak görülüyor. Son 10 yılda yıllık 130 ile 1150 arasında fabrika yangını yaşandı. Bu yüzde 10’a kadar arttı. Sebebi, fabrika sayısının artması. Fabrikalar artıkça yangın da artıyor. Çünkü denetim ve önlem yok.”
Ne yapmalıyız?
Fabrika yangınlarının çoğu gece meydana geliyor. Bunun sebebi fabrikalarda geceleri kimsenin olmaması ve küçük bir kıvılcımın bile geç fark edilmesi diyebiliriz. Yangının erken haber alınması ve söndürülmesi için günümüz teknolojisinin kullanılması, insanların olmadığı zamanlarda oluşan yangınların haber alınması ve söndürülmesi için söndürme algılama sistemlerinin yapılması elzemdir. Endüstriyel işletmeler için olması gereken yangın güvenlik önlemlerini kalıp halinde sıralamak mümkün değil. Her fabrika için alınacak algılama ve söndürme sistemleri farklı. Önlemler işletmenin büyüklüğüne, yerleşim planına, üretim şekline, personel sayısına, vardiya sistemine, yanıcı ve parlayıcı maddelerin niteliklerine, ham madde ve mamul madde miktarlarına, kullanılan enerji türüne, bölgedeki itfaiyenin uzaklığına ve gücüne, çevrede bulunan risklere vb. çok sayıda faktöre bağlı olarak belirlenebilir.
