Washington merkezli Küresel Kalkınma Merkezinin (Center for Global Development, CGD) yaptığı bir araştırma bir süredir gündemde olan bir konuyu yeniden doğrular nitelikte. İklim krizinin ekonomik kayıp bağlamındaki etkileri, krize etkisi en az olan ve gelişmekte olan ülkeler tarafından 2050'ye kadar "orta ölçüde" hissedilecek. 2050 sonrasında ise gelişmekte olan çoğu da fakir ülkelerin yoğunlukta olduğu Afrika Kıtası’nda ne yazık ki ekonomik zorlukların sosyal problemleri de beraberinde getirmesi bekleniyor.
Burada konu birçok sıkıntıya ve soruna yol açan iklim değişikliğinin tarım üretiminde neden olacağı olumsuzluk. Uzun dönemde yaklaşık 200 milyon Afrikalının şiddetli açlık sorunuyla karşı karşıya kalabileceği, kıta ülkelerinin kişi başına düşen GSYH'sinin ise yüzde 7,1'ini kaybedebileceği kaydediliyor. Daha da vahimi halihazırda da su sorunu yaşayan kıta ülkelerinin, su seviyesindeki değişimden ötürü daha ciddi su sorunları yaşayacağı, bu durumdan 50 milyon Afrikalının etkileneceği belirtiliyor. Araştırmada ayrıca kriz nedeniyle kıtanın tarım gelirlerinin ortalama yüzde 30 azalacağı ve yoksulluğun yüzde 20 ila 30 artacağı öngörüsünde de bulunuluyor.
Afrika ülkelerinin ekonomik görünümü
Afrika ülkelerinin tamamı fakir değil elbette. İşte sırasıyla Afrika Kıtası’nın en zengin 10 ve en fakir 10 ülkesinin Dünya Bankası istatistikleri kullanılarak hesaplanan kişi başına GSYİH’leri:
En zengin 10 ülke
1. Seyşeller Kişi başına GSYİH $13,306.7
2. Mauritius Kişi başına GSYİH $8,812.1
3. Ekvator Ginesi Kişi başına GSYİH $8,462.3
4. Gabon Kişi başına GSYİH $8,017.0
5. Botsvana Kişi başına GSYİH $7,347.6
6. Güney Afrika Kişi başına GSYİH $6,994.2
7. Libya Kişi başına GSYİH $6,018.4
8. Namibya Kişi başına GSYİH $4,729.3
9. Eswatini Kişi başına GSYİH $4,214.9
10 Tunus Kişi başına GSYİH $3,924.3
En fakir 10 ülke
1. Burundi Kişi başına GSYİH $236.8
2. Somali Kişi başına GSYİH $445.8
3. Mozambik Kişi başına GSYİH $500.4
4. Orta Afrika Cumhuriyeti Kişi başına GSYİH $511.5
5. Madagaskar Kişi başına GSYİH $514.9
6. Sierra Leone Kişi başına GSYİH $515.9
7. Demokratik Kongo Cumhuriyeti Kişi başına GSYİH $584.1
8. Eritrea Kişi başına GSYİH $642.5
9. Malawi Kişi başına GSYİH $642.7
10 Liberya Kişi başına GSYİH $673.1
Kıtada özellikle ilk onda sonlarda yer alan ülkeler gelişmekte olanlar ve yatırım alabilenler arasında. Ancak bu ülkelerin ekonomik anlamda birçok sorunu bulunuyor. Bunlardan en önemlisi bu ülkelerin ekonomik bağımlılıklarının sürüyor olması. Afrika'nın zengin doğal kaynakları, genç nüfusu ve ekonomik potansiyeli olmasına rağmen iklim krizinin neden olduğu ve olacağı sosyo-ekonomik risklere karşı kırılgan olmasını, dışa bağımlılığının devam etmesine borçlu! İşte 2024'te Afrika kıtası ülkelerinin kalkınmasını engelleyecek nedenlerin başında bu ekonomik bağımlılık geliyor.
Bu noktada kıtada yaşanan siyasi, ekonomik ve toplumsal sorunlara karşı kalıcı bir çözüm üretilebilmesi için Afrikalıların kıta dışı devletler ya da kuruluşların hiçbir etkisi ya da desteği olmadan ilerlemesi, Afrika Birliği’nin (AfB) kendi güvenliğini finanse etmesi gerektiği belirtiliyor.
İklim değişikliği sosyal istikrarı nasıl tehdit ediyor
İklim değişikliğinin etkileri arttıkça, milyonlarca yoksul insan aşırı hava olaylarının yol açtığı gıda güvenliği, geçim güvenliği, göç, su güvenliği, kültürel kimlik gibi zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Tüm dünyayı etkisi altına alan iklim krizinin sosyal etkilerine bu pencereden ve biraz daha yakından bakarsak konu daha anlaşılır olacaktır.
İşte bu noktada da ilk tespit, en fakir ülkelerin en savunmasız insanlarının, iklim değişikliğinin etkilerini en üst düzeyde hissediyor oluşu. Yaşlı yetişkinler, kadınlar ve çocuklar iklim değişikliğinin etkileriyle en az baş edebilecek olanlar arasında gösteriliyor.
Buzullar eriyor ve dünyanın tatlı su kaynakları giderek azalıyor. Tatlı suya ulaşımdaki zorluklar, su kaynaklı gerilimleri de beraberinde getiriyor.
Gezegenin gıda kaynağı, iklim ve hava koşullarına doğrudan bağlı. Artan sıcaklıklar, kuraklık ve su stresi, hastalıklar ve aşırı hava koşulları, sofralarımıza ulaşan yiyeceklerin de üretimini ve sevkini riske atıyor.
İklim krizinin kuşkusuz en kritik etkilerinden biri eğitim ile ilgili. İklim değişimi nedeniyle halihazırda yoksulluğun getirdiği sorunlarla boğuşan çocuklar, eğitimlerine de devam edemiyor. Oysa iklim krizini yönetmenin en sağlıklı yolu eğitim düzeyinin artması. Bu da çözülmesi zor bir problem olarak ortada duruyor.
Araştırma da gösteriyor ki Afrika ülkeleri, iklim değişikliğinin gıda üretiminde yol açtığı olumsuzluk nedeniyle kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılalarının (GSYH) yüzde 7,1'ini kaybedebilir. Bu noktada öncelikli çözüm Afrika kıtası ülkelerinin kendi kaynaklarını kullanmayı başararak ekonomik olarak güçlenmesi belki de.
KAYNAKLAR
Anadolu Ajansı
iklimhaber.org
